Peynir mayaları hakkında
Halis ECE tarafından yazıldı.
Hocam benim bir sorum şu: peynir mayalari hakkinda hayvansal peynir mayalari helal mi? ben yurt disindayim, cok seyde var tabi cok dikkat ediyorum ama, kimyayla bazi seylerin degistigini soyluyorlar, acaba diye dusunuyorum. Hanife Korkmaz
*******
Değerli kardeşim;
Hayvanî peynir mayaları helaldir. Bunda kuşkunuz olmasın.
Peynir ve maya üreticilerinden öğrendiğimize göre, Türkiye’de kullanılan peynir mayalarının tamamı kuzu ve danadan elde edilmektedir. Bu sebeple Türkiye’deki peynirlerin yenmesinde bir mahzur yoktur. Bunu böylece tesbit ettikten sonra geçelim yurt dışına…
Batı’da domuzdan elde edilen peynir mayasının bulunduğu bilinmekte ve bu mayalar oralarda kullanılmaktadır. Ayrıca oralarda da kuzu ve danalardan elde edilen mayaların daha yaygın olduğu ifade edilmektedir. Bize düşen, bu ayrımı iyi yapmak, yapabilmektir.
Dilerseniz şimdi de meseleyi biraz daha genişçe ele alıp açıklamalar yapmaya çalışalım.
Bildiğiniz gibi dinî/manevi yolda ilerlemek-yükselmek isteyen mü’minlerin önünde kabaca iki basamak vardır. Bunlardan ilkinin adına ‘fetva’, ikincisinin adına da ‘takva’ makamı denir. Müslümanlar öncelikle fetva makamının sınırlarını taşmadan yaşamak mecburiyetindedirler. Fetva makamını yaşamadan takva elde edilmez. Bir başka ifadeyle, şeriatın olmadığı yerde tarikatten-hakikatten-marifetten söz edilemez. O bakımdan Müslüman için fetva üzere yaşamak mecburi, takva ise bir bakıma kişilerin kabiliyet ve istidadına göre ihtiyaridir. Buna göre Batı’da-Avrupa’da ve diğer bazı ülkelerde imal edilen peynirleri yememek, söz konusu peynir mayalarını kullanmamak, fetvadan öte takva ile ilgili bir husustur. Bu hassasiyeti gösteren mü’minleri de takdir etmek gerekir.
Meseleye fetva penceresinden baktığımızda karşımıza şu bilgilerinin çıktığını görürüz:
1. Eti yenen hayvanların kursaklarından yapılan peynir mayasıyla elde edilen peynirlerin yenebileceğini mezhep imamımız İmam-ı Azam (rh.) hazretleri kendi zamanında ilan etmiştir.
2. Sentetik, yani yapma maddelerden oluşturulan peynir mayalarının da kullanılabileceğine fetva verilmiştir.
3. İçine çözücü alkol atılan peynir mayalarının dahi kullanılabileceği görüşü benimsenmiştir. ‘Çünkü dökülen alkol, karışımın içinde değişime uğrar, temiz hale gelir’ denmiştir.
4. Son zamanlarda ise kuzu kursaklarından yapılan mayaların yerini kimyasal mayalar almıştır. Çoğunlukla peynirler hayvanî değil de artık kimyevî mayalardan yapılmakta, bir endişe de söz konusu olmamaktadır.
5. Domuzdan alınan bir madde ile elde edilen mayanın ise kullanılması caiz olmaz. Çünkü domuzdan alınan maddeler temizlik kabul etmezler. Domuz karışımı olan hiçbir şey kullanılmaz.
Demek oluyor ki, domuzdan bir maddenin karışmış bulunduğu kesinleşmedikçe maya ve peynirleri alabilir ve “Besmele” ile yiyebiliriz! Haramlığına kesin delil bulunmadıkça helalliğini esas kabul ederiz.
Bu mevzuda verilen örneklerden anladığımız kadarıyla sahabe-i kiram (r.anhum ecmain) hazeratı, Müslüman olmayanlardan gelen peynirleri yemişler, peynir mayalarını da kullanmakta mahzur görmemişler, hatta sorma gereği de duymamışlardır. Haramlığını gösteren kesin delil bulunmadıkça helalliğini esas kabul etmişlerdir.
Nitekim Hz. Ömer’e (r.a.), ölmüş hayvanın kursağından yapılan mayalarla elde edilen peynir sorulmuş. O da,
- Siz “Bismillah deyip yiyin!” buyurmuştur.
Velhasıl, takva yolunu tercih edip hassasiyet gösteren havâs mü’minler olarak bizler iltifat etmesek de, fetva ile amel edenler söz konusu peynirleri yiyebilir, mayayı da kullanabilirler. Şer’î bakımdan bir yasak söz konusu olmaz. Tabii hiçbir surette hınzır karışımı olmamak kaydıyla…
Takva sahibi mü’minler elbette ki mahiyetini iyi bilemedikleri şeyleri şüphe ile karşılar, şüphelendiklerini de almazlar, yemezler, kullanmazlar... Haramlar ve mekruhlar kadar şüphelilerden de uzak dururlar. Bu titizliklerinden dolayı da onlar, sadece takdir ve tebrike layıktırlar; hiçbir şekilde ayıplanmaz, kınanmazlar. Fakat onlar da bu tercihlerini avama kabul ettirmeye zorlamazlar, bu hususlarda tartışmaya giremezler. Sadece işin özünü anlatmakla yetinirler. Çünkü meselelerin takva yönü herkesi bağlamaz.
*****
Facebook'taki yazışmalar:
-
Ilahi Dinleyin Bilgilendirmeleriniz icin tesekkur ederiz hocam, Kemal ozer turkiyedeki peynirler mayasinda domuzdan uretilen jelatinden uretildigi søylenmekte bunu nasil yorumlayabilirsiniz, burda videosuda var : http://www.ahaber.com.tr/Ekonomi/2012/04/07/sok-bir-gida-skandali-daha Ayrintili bir bilgi verirseniz bilgilenmis oluruz. tesekkur ederiz.
-
Halis Ece Madem ki öyle söyleniyor, onun yorumu mu olur? Yapılacak iş, ondan uzak durmaktır. Selam ve dualar... -
Ilahi Dinleyin Hocam sizin bu yazdiginiz yazi celismiyormu : Türkiye’de kullanılan peynir mayalarının tamamı kuzu ve danadan elde edilmektedir. Bu sebeple Türkiye’deki peynirlerin yenmesinde bir mahzur yoktur. -
Halis Ece Değerli kardeşim; Üreticilerin açıklamaları o. Ona istinaden söylediğimiz sözde ne gibi bir çelişki olsun ki? Şayet senin, benim, onun, bunun tereddüdü varsa araştırır, bakar-inceler kararını ona göre verir. Biraz önceki işaret ettiğin firma ile ilgili eğer verilen bilgide kuşkun varsa ve imkanın da mevcutsa araştırırsın, o firmanın mallarıyla alakalı da hükmünü ona göre verir tavrını belirlersin. Ben genel olarak üretici firmaların beyanlarını esas aldım. Müstesnalar hiçbir durumda genel kuralı bozmaz. Bilmem anlatabildim mi sevgili kardeşim?
-
Ilahi Dinleyin Hocam normal bir marketin rafindan alinan peynir analiz edilmis ve sonucta icinde domuzdan elde edilen katki bulunmus celiski olan sizin bir genelleme yaparak;Peynir ve maya üreticilerinden öğrendiğimize göre, Türkiye’de kullanılan peynir mayalarının tamamı kuzu ve danadan elde edilmektedir. Bu sebeple Türkiye’deki peynirlerin yenmesinde bir mahzur yoktur diyorsunuz bir firma ismi yok ben genel olarak algiladim,tabiki herkesin ne yedigini arastirmasi lazim ama Turkiyedeki katki maddeleri Avrupadan daha cok oldugunu ve bu katki maddelerinin azligi nedeniyle icindekiler kismina yazilmadigi yønunde aciklamalar vardi.Zamaninizi ayirip cevap verdiginiz icin tesekkur ederiz hocam,
-
Halis Ece Sevgili kardeşim; biz peynirci de değiliz mayacı da... Bu gibi meselelerde öncelikle beyana itibar olunur. Farklı durumlar, istisnalar ayrıdır. Onlar için de, ifade etmeye çalıştığımız gibi, uyanık olacaksın, araştırıp soruşturacaksın. Meseleyi gayet net olarak; fetva ve takva yönü diye iki kısımda ele almamızın esas sebebi de bu işte. Bunu anlamakta niye zorlanıyoruz ki... Bu ölçü hem sadece pernir ve peynir mayasında değil ki. Hayatın hemen her safhasında böyle. Hoşça kalın. AEOlun.
-