Hayrunnisa ismini ölçebilir misiniz ve anlamı nedir?

Soru: Merve tarafından yazıldı. Kategori: Soru - Cevap

********

Selamün aleyküm.

Öncelikle belirteyim; ismin ölçümü ile neyi kastettiğinizi bilmiyorum. Ama maksadınız, Hayrunnisa isminin numeraolojisi, bu isme ait istatistikî bilgiler, kader sayısı, harf analizi ve saire ise, kusura bakmayın bunlarla ilgimiz de bu hususlara dair bilgimiz de, onlara ayıracak vaktimiz de yok. Ayrıca meşgul olmayı pek de gerekli ve faydalı da bulmayız. Size ancak bu ismin kelime-terkip ve anlam tahlili hakkında yardımcı olabiliriz.

Şöyle ki:

Hayru’n-nisa’ tabiri, görüldüğü gibi Arapça iki lafızdan yani ‘hayr’ ve ‘nisa’ kelimelerinden mürekkep bir isimdir. Manası da, kadınları hayırlısı, iyisi, faydalısı demektir. Öteden beri kullanıldığı üzere kız çocuklara isim olarak verilebilir, herhangi bir mahzuru olmaz. 

Tahliline gelince…

Hayr’ın manası; iyi, faydalı, hayırlı, yararlı olan demektir. Mesela Sevgili Peygamberimiz (s.a.v.) hakkında; insanlığın, halkın, âlemin hayırlısı manasında Hayru'l-beşer, Hayru’l-enâm terkipleri kullanılır. Bu kelime aynı zamanda meşrû iş, faydalı, ecirli-sevaplı-mükâfatlı, nûrlu-feyizli amel manalarına da gelir. Ve yine halkın rağbet ettiği akıl, ilim, ibadet, adalet, ihsan, mal gibi nimetler hakkında da müstâmeldir.

Babasından sonra kalan hayırlı oğul-evlat karşılığı olarak da, hayru’l-halef denir. Halef, birinin ardından gelip onun makamına / yerine geçen kimse demektir. Bir vazifede, bir makamda-mevkide kendinden önce bulunmuş olan kimse anlamındaki selef kavramının zıddıdır.

Nisa’ ise, kelime olarak kadınlar demektir. Kur’an-ı Kerim’de 4. surenin adı da Nisa suresidir. Bu sure birçok şer'î hükümleri ve teklifleri şamildir. Baş tarafında Allahu Teâla'nın hakları, bütün insanlığın kardeşliği, çocuklara, kadınlara, yetimlere acıma, şefkat gösterme ve haklarının verilmesi, mallarının korunması, evlenme ve miras gibi hususlarla ilgili emirler ve hükümler ile başlamış, sûrenin sonu da bu mevzularla bitmiştir. Orta kısmında da aile terbiyesinden başlaması lazım gelen temizlik, namaz, cihad, ülû’l-emre itaat gibi emirleri ve yükümlülükleri tazammun etmiş / kapsamına almıştır. Bütün bunlar, insanın yaratılışı ile ilgili ve terbiye esasına dayalı bulunduğundan dolayı sûre, "Ey insanlar! Rabbinize karşı gelmekten sakının..." hitabı ile başlamış ve bu mevzularda kadının ve kadınlığın çok önemli bir yeri bulunmasından dolayı da ilk âyetinden itibaren kadının yaratılışına ve şerefine dikkat çekilmiş, ismine de ‘Kadınlar sûresi’ anlamında ‘Sûretü’n-Nisâ’ denilmiştir. [Bkz. Elmalı’lı, Hak Dini Kur’an Dili, a.g.s. tefsiri]