Sayın hocam bir yakınım çeşitli spor dalları ile ilgili olarak antrenman malzemeleri satmakta. Bunlardan bazılarının satışını yapmak duyduğu kuşku sebebi ile yakınımı rahatsız etmekte bu nedenle ben de onun adına size bir soru sormak istedim. Efendim ekte de birkaç örnek fotoğrafını paylaştığım ve antrenman yapılırken engel olarak kullanılan malzemeler insanı andırması itibari ile heykel hükmüne girer mi? Ve dolayısı ile alış-satışı ve bundan elde edilen kazanç haram olur mu? Doruk Baş

*******

İbn Abbas (r.anhuma), resim yaptığını söyleyen bir ressama, resim yasağını naklettikten sonra, "İllâ da yapacaksan, ağaçların ve ruhu olmayan şeylerin resimlerini yapman gerekir." [Buhârî, Sahih, Büyû', 104; Müslim, Sahih, Libâs, 99] buyurmuşlardır.

Binaenaleyh arkadaşınızın yaptığı o tür işler / mankenler haliyle heykel mesabesindedir, o bakımdan resme ait hüküm burada da geçerli olur. Helâl bir kazanç yolu sayılmaz, uzak durmak gerekir. Eğer mutlaka bu yönde faaliyet göstermesi gerekiyorsa, cansız eşyaya ait ma'mûller yapmalıdır. Helâlinden güzel bir kazanç yolu temin edinceye, sistemini düzene koyuncaya kadar bu işlere devam etmesi caiz olsa da, mümkün olan en kısa sürede bunlardan kurtulmaya gayret etmelidir.

***

Malumunuz, canlılara ait resimleri Rasûlullah Efendimizin (s.a.v.) tasvip etmediği, bunlara ancak -hususiyle- çiğnenen, üzerine basılan sergide, yaslanılan yastıkta, oturulan minder ve sairede  müsaade ettikleri bilinmektedir.

Bâzı âlimler, canlı-cansız ayırımını gözönüne alarak mücessem (üç boyutlu) olmayan veya hayatî bir uzvu eksik bulunan resimleri de cansızlar sınıfına dahil edip, caiz görmüşlerdir. Çünkü bunların, mezkûr şekil ve eksikler içinde canlı olmaları mümkün değildir.

Bu kısa girişten sonra sorunuzun aslını teşkil eden manken meselesine gelelin.

Bilindiği gibi bunlar hem çıplak heykel gibidir, hem de kapitalizmin doymak bilmez kazanma hırsının aleti olup insanları tüketime kışkırtmanın vasıtası / aracıdır. İnsanlar ihtiyaç duydukları nesneleri arar, bulur, alırlar… Bunları tanıtmak fiyat ve yerlerini bildirmek manasında tanıtım-reklam meşrûdur. Ama insanlarda ihtiyaç duygusu uyandırmak, almayacağını-alamayacağını aldırmak, satmayacağını sattırmak için yapılan göz alıcı, kandırıcı, büyü tesirli reklamlar meşrû değildir. Caiz olmaz, haramdır.

Çıplak kadın mankenleriyle-heykelleriyle vitrin yapma ve süslemenin de bu reklam çeşidine girdiği izahtan varestedir. Müslüman bir esnaf-tüccar-sanatkâr şayet vitrin yapacaksa, dinine ait kırmızı çizgilere dikkat ederek yapmaya mecburdur. Bu ve benzeri haram yollara asla tenezzül etmemeli, sapmamalıdır.

Malını tanıtmak, fiyatını göstermek istiyorsa; bunu, canlı veya cansız insan / kadın vücudunu kullanarak yapmayacak, hem estetik hem de İslâm ahlâk ve âdâbına muvafık usûllere riayet edecektir. Sanat alanında faaliyet gösterecek mü’minler de, canlı resim ve heykellerle-mankenlerle değil, İslâm’ın caiz gördüğü işlerle meşgul olacaklardır.

• Önceki
• Sonraki