selamun aleyküm hocam

benim aklıma çok takılan bir soru var.biri haram birşey verdiğinde Allah razı olsun desek iman gidiyormuş.peki benim çevremde haram birşey verildiği zaman eyvallah diyorlar.bunu teşekkür manasında söylüyorlar.bu şekilde haram birşey verildiği zaman  eyvallah demek imanı götürür mü. hakan demir

*******     

Ve aleyküm selam.

Haram bir şey verene / ikram edene hatta kâfire dahi, imana gelmesi veya Cenab-ı Mevlâ’nın onu, râzı olacağı hale çevirmesi niyetiyle ‘Allah râzı olsun’ veya o anlamda ‘eyvallah’ denebilir. Bu niyetle söylemek, Allah Teala onun bu hâlinden râzı olsun demek olmayıp, onu, rızâsına uygun vaziyete çevirsin / hidayetine kavuştursun demek olur.

Hâsılı, bu maksatla haramdan ikramda bulunana da kâfire de ‘Allah râzı olsun’ vs. denebilir. Ancak böyle bir niyet olmaksızın mutlak manada, haramdan verilen bir şeye ‘Allah kabul etsin’ deyip ondan sevap beklemek ya da kâfire ‘Allah râzı olsun’ diyerek, Allah Teala’nın rızasını istemek -hafizanallah- küfür olur.

O bakımdan her zaman ve zeminde bu ve benzeri te’vili / yorumu gerektirecek sıkıntılı söz ve tabirlerden kaçınmak en isabetli ve en doğru yoldur. Her iki durumda da ‘teşekkür ederim’ ya da ‘eyvallah’ demek hem güzel, hem tehlikesiz, hem de yeterlidir.

Müslüman; akllı-mantıklı, şuur ve idrak sahibi kişi demektir. Ulu orta konuşmaz, ölçüsüz rastgele lâf etmez. Daha doğru bir ifadeyle, öyle olması gerekir.

Burada ‘eyvallah’ tabirine de bir parantez açmak gerekirse,  bu tabir kısaca, ‘Hak’la kabul ettik, Hak’tandır’ manasınadır. Tasavvuf irfânımızın en lâtif tabirlerinden biri olan ‘eyvallah’, çoğu kimseler tarafından yerli yersiz, gelişigüzel kullanılmasına rağmen yine de işitildiğinde veya söylenildiğinde ruhlara inşirah, gönüllere serinlik ve rahatlama bahşeden esrarlı bir kelâmdır. Mânevî terbiyeyi cemiyet hayatımızda nakış-nakış işleyen ve inceleyen tasavvuf, bu hassasiyeti konuşma üslûbunda da göstermiştir.

Aslında ‘eyvallah’, üç ayrı kelimeden teşekkül eden Arapça bir cümledir. ‘Ey’ veya ‘-iy’, ‘evet, tabii’ gibi manalara gelir. Bilhassa vav’la beraber kullanıldığında, dilimizdeki ifadesiyle ‘aynen öyle, tastamam’ gibi manaları içine almaktadır. ‘Tamam, peki’ manasına pratik Arapça’da hâlihazırda ‘eyva’ şeklinde söylenişine halkımız âşinadır. Bazen ‘ayvaa’ olarak müstehzi bir edayla fevkalâde kötü taklitlerini de duyduğumuz bu kelâm, esasında Allah lafzı düşünülerek bizdeki ‘eyvallah’ın Araplardaki söyleme tarzıdır. 

• Önceki
• Sonraki