Selamün aleyküm Halis hocam. Yumuşak yer döşeği, kanape, yatak vb. şeyler üzerinde namaz kalınabilir mi? Allah razi olsun. Hayırlı hizmetler.
*******
Ve aleyküm selam kardeşim;
Sözünü ettiğiniz yumuşak yer döşeği, kanape, yatak vb. şeyler üzerinde namazın hükmünü, fıkıh kitaplarındaki pamuk, kar ve benzeri yumuşak cisimler üzerine secde etmekla alakalı hükümde görebiliriz.Şöyle ki:
Bu gibi yumuşak cisimler üzerine secde edildiğinde, alın ve burun bu cisimlere batmayıp kendine göre bir sertlik hissederek durabiliyorsa, caizdir. Aksi halde caiz olmaz.
Burnunu yere koyan kimsenin, secde ettiği cismin burnundan daha sert olmasına dikkat etmesi gerekir. Aksi halde caiz olmaz, namazı sahih değildir. Çuval içine iyice doldurulmuş buğday, pirinç, arpa ve benzeri şeyler üzerine secde etmek caizdir. [Bkz. Şeyh Nizamüddin ve Hey’et, Fetâvâ-yi Hindiyye, Beyrut, 1400, ilgili bahis]
Özetlemek gerekirse; secdede alnın konulacağı yer çok yumuşak olmamalıdır. Hafif bir yumuşaklık olduğu halde, alın, yerin katılığını hissederse bu secde caiz olur. Fakat yün, pamuk, saman, kar gibi şeylerin üzerine yapılan bir secdede yüzün tamamen gömülmesine rağmen, alın yerin katılığını hissetmezse bu secde / bu namaz olmaz. İsimlerini zikrettiğiniz cisimlerde de bu ölçüyü dikkate almak gerekir. Tabii ayrıca temiz olmaları kaydıyla… Kısacası bu gibi eşyada temel şart, yüzün gömülmemesi ve alnın yerin yani secde mahallinin katılığını hissetmesidir.
Bir başka husus, bu gibi eşya fıkhen temiz ve secde edilebilecek durumda olsa dahi, ibadet için daha müsait başka bir yer-zemin, eşya (seccade vb) varken onların üzerinde namaz kılmak âdaba uygun düşmez. Bu davranış, en azından ‘evlâ olanı terk’ anlamı taşır. Bunu da hatırdan çıkartmamak lazım.
Bu meseleyi Ömer Nasuhi Bilmen merhum da şöyle açıklamışmardır:
“(Secdede) her halde yerin sertliğini duymak da gerekir. Bu sertliğin duyulmasına engel olacak pamuk ve benzeri bir şey üzerine secde edilemez.
“Atılmış yün ve pamuk, saman ve kar gibi bir şey üzerine secde edildiği takdirde, eğer bunların boşlukları kaybolur da sertleşirlerse, üzerlerine secde caiz olur. Fakat bunların içinde yüz kaybolup sertlikleri duyulmazsa ve yüz yere inip kararlaşmazsa secde caiz olmaz.
“Çuval içinde bulunan buğday, arpa, pirinç ve darı gibi ürünler üzerine secde yapılabilir. Fakat çuval içinde bulunmayan buğday ve arpa üzerine secde yapılabilirse de, darı gibi kaypak şeyler üzerine secde yapılamaz.” [A.g.m., Büyük İslam İlmihali, Namazlarda Secde Bahsi,md.:121-2-3]
Bilmukabele hayır-dualar…