Hocam selamunaleyküm, bi arkadaşım bize sordu ancak tam vâkıf olmadığımız için cevabı veremedik, sizden görüş almak istedik. Mızraklı ilmihali hakkında görüşünüz nedir? Ayrıca aşağıda oradan alıntı olduğu iddia edinen "yoksulluk alametleri" dizesi ne kadar doğrudur? Şimdiden bayramınızı tebrik eder hayırlı ömürler dilerim..

Mızraklı İlmihal'de geçen yoksulluğun sebepleri "Yoksulluk 24 şeyden gelir. 1-Ayakta bevl etmek 2-Cünüp olarak birşeyler yemek 3-Ekmek ufaklarını hor görüp basmak 4-Soğan ve sarımsak kabuklarını ateşe atmak 5-Baba ve Anasını adı ile çağırmak 6-Eline geçirdiği ağaç ve süpürge cöpü ile dişini karıştırmak 7-Büyüklerinin önünce yürümek 8-Elini balcıkla yıkamak 9-Eşik üzerine oturmak 10-Bevl ettiği yerde abdest almak 11-Tabağı çanağı yıkamadan içine yemek koymak 12-Elbiselerini üzerindeyken dikmek 13-Yüzünü eteğine elbisesiyle silmek 14-Aç iken soğan yemek 15-Evinde örümcek barındırmak 16-Sabah namazından sonra mescitten acele ile çıkmak 17-Pazara erken gidip geç dönmek 18-Yoksul kimseden ekmek satın almak 19-Baba ve Anaya kötü dua da bulunmak 20-Çıplak yatmak 21-Kap kaçağı örtüsuz bırakmak 22-Çırayı mumu üfleyerek södürmek 23-Hey şeye Bismillah demede 24-Elbiselerini ayakta giymek" Kaynak: Mızraklı İlmihal. Davut Gazi Toklu - Facebook

*******

Ve aleyküm selam.

1- “Mızraklı İlmihal” Osmanlı te'lif geleneğinde 'ilmihal' tabirinin geçtiği ilk eserdir. Asıl adı, Cennet Anahtarı manasında, “Miftâhu’l-Cennet”tir. Eserin müellifi, 1480’de Edirne’de vefat etmiş olan Muhammed İznikî hazretleridir. Salih bir zattır. Süleymaniye Kütüphanesinde, ‘Yazma Bağışlar’ nr. 1164’de kayıtlı bulunan nüshada da müellifle ilgili “Mızraklı Efendi” kaydı geçmektedir. 1260‘da (1844) istinsah edilen bu nüshanın girişinde, Hanefî fıkhına dair Halebî ve Mülteka gibi kıymetli eserlerden faydalanıldığından bahsedilmiştir.

Kitapta genellikle Hanefî mezhebindeki en kuvvetli hükümler toplanmış ve ihtilâflı meselelere yer verilmemiştir. O bakımdan, avam Müslümanların çok rahat anladığı bir ilmihâl kitabı olmuştur. Böyle olması sebebiyle senelerce halkın büyük rağbetine mazhar olmuştur.

Kitapta imana dair bilgilere ve doğru itikada yer verilmiş; iman-İslâm-ihlâs, küfür ve şirk gibi hususlar, Allah’ın sıfatları, peygamberlerin sıfatları, meleklere ve kitaplara iman, 32 ve 54 farz anlatılmış… İbadet bahisleri izah edilmiş; abdest, gusül, teyemmüm, namaz, oruç, hac mevzuları ele alınmış… Ahlâk ve âdâba dair açıklamalarda bulunulmuştur.

Kitap, zamanın Türkçesine göre yazılmış ve halkın kolay anlayacağı bir dil kullanılmıştır. Bu sebeple önemli bir eserdir. Günümüzde de çeşitli yayınevleri tarafından neşredilmiştir.

Osmanlı toplumunda çok okunmuş ilmihal kitaplarının başında gelen Mızraklı İlmihal yalnız okunmakla kalmayıp aynı zamanda ezberlenmiş; hatta İstanbul, Rumeli ve Anadolu’da sıbyan mektepleri gibi resmî eğitim kurumlarında da din bilgisine başlangıç kitabı olarak okutulmuştur. Tesiri zamanımıza kadar devam etmiş olan eser, birkaç kez günümüz Türkçesine de çevrilip basılmıştır.

2- İsmi geçen eserdeki âdapla alakalı kısımdan kopyalayıp sorduğunuz maddeleri ve üslûbu da, o günün halkı / toplumu açısından değerlendirip ele almanın doğru olacağı muhakkaktır. Çünkü tarihi ve sosyal hadiseler, kendi devirleri ve şartları içinde değerlendirilirse sağlıklı neticeler elde edilir. Hâl böyle olmakla beraber, her bir maddeyi ayrı ayrı ele almanın da gereksiz olacağı kanaatindeyim. Kaldı ki bunların her birerinin zayıf da olsa İslamî kaynaklarda müstenidatı vardır, ayrıca mutlaka ilmî-mantıkî-mâkul bir izahı da mümkündür. Ve yine itikat ve ibadetle (farzlarla) alakalı hususlar cümlesinden olmadıkları için, dayanakların zayıf mı kuvvetli mi olduklarına da bakmaya gerek yoktur. 

• Önceki
• Sonraki