Adadığı adağı unutan kimse ne yapmalıdır? Adak adarken, şu hayvanı kurban edeceğim, şu kadar gün oruç tutacağım, şu kadar namaz kılacağım, şu kadar sadaka vereceğim demiş, fakat daha sonra sayıları hatırlamıyor, bu kişi ne yapmalıdır?
*******
Bilindiği gibi adak, Allah Teâlâ’ya ibâdet maksadıyla, kişinin mükellef olmadığı halde mubah olan bir işi yapmayı kararlaştırması, öyle bir ameli kendisine vâcip kılması ve bunu yapacağına dair Cenab-ı Hakk’a söz vermesidir.
Genel olarak belli bir şarta bağlanan adaklar, belirtilen şartın gerçekleşmesinden önce yapılmazlar. Mesela ’Falan işim olursa şu kadar oruç tutacağım’ diye adak yapılıp, o işi gerçekleşmeden adadığı orucu tutarsa, adağını yerine getirmiş olmaz. Dolayısiyle söz konusu işi gerçekleşince, yeniden o orucu tutması icap eder.
Aynı şekilde bu tür bir adak belirli bir zaman, yer ve kişilere yahut belli bir şekle bağlanırsa, mutlaka bu belirlenen şekilde yapılması şart değildir. Meselâ ’Falan işim olursa falan gün veya falan ay oruç tutacağım, şu parayı falan adama vereceğim’ yahut ’Şu kadar namazı falan camide kılacağım’ dese, belirtilen işi gerçekleşince, belirttiği gün veya ayda oruç tutması şart değildir. Zikrettiği kişiye belirlediği parayı vermesi yahut söylediği camide namaz kılması şartı aranmaz. Orucunu istediği bir zamanda tutması, sadakasını dilediği kimseye vermesi, namazını istediği herhangi bir camide kılması mümkündür, bununla adağı yerine gelmiş sayılır.
Buna göre, ‘Şu işim olursa şu kadar oruç tutacağım, şu kadar nafile namaz kılacağım, şu kadar sadaka vereceğim’ diyen bir kimsenin, o işi olunca bu adaklarını yerine getirmesi vacip olur. Aynı zamanda vacip sevabına da kavuşur.
Ne kadar adadığını unutan bir kimse, üstün gelen kanaatine göre hareket eder.
Dilerseniz bir de soruyu şöyle ele alabiliriz:
‘Adadığı adağın ne olduğunu unutan kimse başka bir adak adasa olur mu?’
Adadığı adağın ne olduğunu unutan kişi, hatırlamaya çalışır ve hatırladığı şekil ve kadarıyla amel eder. Eğer hangi ibadeti adadığını biliyor ise, o takdirde ayrıntıyı unutsa bile, adadığı ibadeti yapması yeterlidir. Meselâ kurban kesmeyi adamışsa şayet, bunu hatırladıktan sonra, koyun mu, keçi mi, dana mı, deve mi olduğunu veya hangi günde kesmeyi plânladığını, ya da etini kimlere vereceği gibi hususlarda unutma önemli değildir. Bu durumda kurban edilmesi caiz olan bir hayvan alınır ve adak niyetiyle kurban edilir. Eti de fakir-fukaraya dağıtılır. Eğer o an için bunu yerine getirme imkânı yoksa, imkânının olduğu zamanda îfa eder, etmesi gerekir.