Sünnet, kaza vs. kılana uymak
Halis ECE tarafından yazıldı.1. camiye girdim ve birkisi namaz kiliyor arkasina durabilirmiyim ister farz ister sünnet veya kaza vs. kilsin degisirmi ?
2. Benim arkama dursalar ben nasil hareket etmek zorundayim bir hanefi olarak ?
Arap ülkelerinde görüyorum hemen birinin arkasina duruveriyorlar. Arkasina durulan kiside hangi tür namaz kilarsa kilsin hemen imam pozisyonuna giriyor ve sesli bir sekilde eda ediyor kalan kismi.
*******
1. Malumunuz; imama uymaya iktida, imama uyan kimselere de muktedî deniniliyor fıkıh lisanında...
Muktedilerin yani imamın arkasında namaz kılanların riayet etmesi gereken hususlar var... Bunlara, 'iktidanın sahih olmasının şartları' diyebiliriz. Onlardan birisi de;
İmamla cemaatın kıldıkları farzın bir, yani aynı vaktin namazı olmasıdır. Meselâ;
- İkindiyi kılana öğleyi kılan iktida edemez / uyamaz.
- Edâ kılan kaza kılana, kaza kılan da eda kılana uyamaz; uyarsa namazı kaza değil nafile olur. İkisinin de aynı vaktin edâsını veya kazasını kılmaları gerekir.
Bu husus Büyük İslâm ilmihali'nde şöyle anlatılır: "Farz namaz kılanın nafile namaz kılana, veya 'başka bir farz kılana' uyması caiz değildir. Fakat nafile namaz kılanın farz namaz kılana uyması caizdir. Mesela; öğlenin farzını kılmış olan bir kimse, öğle namazını kıldırmakta olan imama uyacak olsa, bu ikinci defa kılacağı namaz bir nafile olarak caizdir." [Bilmen, Ö.N., a.g.e., s. 148, madde: 155]
Aynen bunun gibi, eda kılana kaza niyetiyle uyanın da namazı nafile hükmünde olmuş olur.
2. Eğer farz kılıyorsan ve sana uyanlar da erkekse, imamete niyet etmemiş olsan bile, kalan kısmı vaktin durumuna göre cehri veya hafi olarak tamamlarsın. Ama kadınsa uyan, sana uyanlara imam olmağa niyet etmiş olman gerekir.
Son cümleni hiç değerlendirmeye almıyorum; çünkü bu işin Arap ya da Acem ülkeleriyle bir ilgisi söz konusu olmaz. Mesele fıkhidir, burada fakihlerin sözü geçerlidir. Hem ne demek: “Arkasina durulan kiside hangi tür namaz kilarsa kilsin hemen imam pozisyonuna giriyor ve sesli bir sekilde eda ediyor kalan kismi.” Kıldığı farz değil nafile ise ya da farz bile olsa diğerleri ile aynı vaktin farzını eda etmiyorlarsa bu iktida sahih olur mu? Meseleyi yukarıda izah ettik, iktidanın geçerli olması için o kıstaslara göre hareket edilmesi gerekir.