“Ve yine salât ü selâm; Güneş’ten daha parlak olan dînin, aslında olmayan bid‘atlere uymaktan münezzeh bulunan o Resûl’ün âl ve ashâbı üzerine olsun.”

Gene burada da, “bid‘atler”den maksadı; Resûlüllah’tan (s.a.v.) bu yana yapılagelen, bid‘atle uzaktan ve yakından hiçbir alâka ve münâsebeti bulunmayan râbıta-i şerife ise, iki yönden hatâ etmiş olur:
1. Her şeyden evvel râbıta-i şerifeyi bid‘at kabul etmesi büyük hatadır! Zira râbıta-i şerife, ihlâs sahibi müridlerin ma‘rifet-i İlâhiye’yi tahsil için, kâmil bir şeyhin rûhâniyetinden feyz almasıdır. Ve o şeyhin de mürîde, rûhânî imdat ve nûrânî tasarruf eylemesidir. Bunun böyle olduğu ise, tefsir ve hadis kitaplarında yazılıdır...
Bidâyetten (başlangıçtan) beri devam eden bu hâl, bid‘at olamaz. Nitekim Hz. Yûsuf’un (aleyhi’s-selâmü’l-melikü’l-münezzehi ani’-l-âlâmi ve’t-te’essüf) yüce haklarında, “... Eğer Rabb’inin burhânını (delîlini) görmemiş olsaydı...”(9) buyruluyor.
Bu âyet-i kerîmenin tefsirinde Allâme Zemahşerî şunları naklediyor:
Yûsuf aleyhisselâm, kendilerini tahzir (sakındırma) sadedinde, müennes zamîri Züleyhâ’ya râci olarak “iyyâke ve iyyâhâ” diye bir ses işitti. Fakat îtimat edemedi...
İkinci defa işitti, yine îtimat edemedi.
Üçüncü defa aynı sesi gene duydu; fakat bu sefer de îtimat edemedi.
Daha sonra babası Hz. Yâkub’un (a.s.) mübârek sûretini gördü.
Diğer bir rivâyette de, Hz. Yâkub’un mübârek parmaklarının ucunu ağzına aldı.
Başka bir rivâyette ise, Yâkub (a.s.) şerefli elleriyle Yûsuf’un (a.s.) kalblerinin üzerine vurarak zuhûr eyledi... Ve Hz. Yûsuf’a mürşidlik yaparak, nûrânî imdat ve rûhânî tasarruf buyurmuş oldular.(10)
2. O bozuk niyeti üzere, ashâb-ı güzîne (aleyhimü’r-rıdvân) iftirâ etmiş olur.
Zira râbıta-i şerife denilen şey; diğer bir mânâ ile, evvela şeyh-i kâmilde “fenâ fi’l-vesîle” mertebesine, sonra da o fenâ fi’l-vesîle sebebiyle “fenâ fillâh” mertebesine vâsıl olmaktır. Bu ise, ashâb-ı kirâm (rıdvânullâhi teâlâ aleyhim ecmaîn) hazerâtının hepsinde vâkîdir.
Çünkü öyle olmamış olsa, kelâm kitaplarında, “es-Sahâbiyyü men rae’n-Nebiyye ve âmene bih (Sahâbî, Peygamberi gören ve ona iman eden kişidir)” denilerek yapılan bu târif, onların hâllerine münâsip düşmez ve doğru olmazdı.
Nitekim Tercümânü’l-Kur’ân Abdullah b. Abbas (r.anhümâ) bir gece rüyalarında, erkek ve kadın bütün mü’minlerin anneleri olan, Resûlüllah (s.a.v.) Efendimiz’in zevcelerinden (r.anhünne) birini, iffetlerinin sığınağı olan şerefli hânelerinde ziyaret ediyorlar...
Resûl-i Ekrem’in o pâk zevceleri, Peygamberimiz’in (s.a.v.) mübârek ve şerefli aynalarını çıkarıp Abdullah b. Abbas (r.anhümâ) hazretlerine veriyorlar.
İbn Abbas hazretleri ise o aynada, kendi sûret ve heyûlâsını görmeyip, âdete muhâlif olarak, ma‘rifetullah aynası olan Peygamber-i zîşân (s.a.v.) Efendimiz’in nurlu cemâllerini görüyorlar.
İşte bu hâl, fenâ fi’l-vesîle mertebesinin sırrıdır.
Bakınız şimdi; ashâb-ı kirâmda râbıta varmıymış, yokmuymuş?!
Bu bahsi daha genişçe okuyup anlamak isteyenler, İmâm Süyûtî’nin (rh.) “Tenvîrü’l-Felek fî Ru’yeti’n-Nebiyyi ve’l-Melek” isimli risâlesini ve İbn Hacer-i Askalânî’nin (rh.) “Şerhu Şemâil”inin sonunu mütâlaa etsinler.(11)

• ____________
  (6) “Hâce-i âlem”, âlemin hocası, efendisi ve muallimi demektir.
  (7) Terkipte geçen “garrâ” kelimesi; ak, parlak, güzel, gösterişli, şatafatlı gibi mânâları ifade etmekte. “Zehrâ” da, yüzü pek beyaz ve parlak olan mânâsınadır. Buna göre terkip; Peygamberimiz’in (s.a.v.) tebliğ ettiği, pırıl pırıl parlayan, her türlü hata-kusur ve noksanlık gibi lekelerden uzak, bembeyaz, âdeta güneş gibi bütün âlemi aydınlatan İlâhî hükümler manzûmesi, yani İslâm dininin hükümleri demek oluyor.
  (8) Kur’ân-ı Kerim, Necm sûresi, 53/3-4. “Vahiy”, sür‘atle işâret etmek ve işâretin meydana getirdiği şey mânâsındadır. Dînî ıstılâhta ise vahiy, Cenâb-ı Hakk’ın dilediği hükümleri, sırları, hikmetleri peygamberlerine bildirmesi demektir. Âyet-i kerimede, “Allah bir insanla ancak vahiy yoluyla veya perde arkasından konuşur; yahut bir resûl gönderip, izniyle ona dilediğini vahyeder. O yücedir, hüküm ve hikmet sahibidir” (eş-Şûrâ, 42/51) buyruluyor. Buna göre, İlâhî vahyin geliş yolları ve şekilleri üçtür: 1) Sâlih ve doğru rüya ile veya kalbe ilhamla, 2) Perde arkasından, tabiat âleminde herhangi bir şeyin diliyle, 3) Resûl göndermek, yani vahiy meleği Cebrâil (a.s.) vâsıtasıyla olur. (Râgıb İsfehânî, Müfredât; Firuzâbâdî, Besâir, 5, 177)
  (9) Kur’ân-ı Kerim, Yûsuf sûresi, 12/24. Âyet-i kerimenin baş kısmı ile birlikte meâli: “Andolsun ki, o kadın (Züleyhâ) ona niyeti kurmuştu. Eğer Rabb’inin burhânını (delîlini) görmemiş olsaydı, o (Yûsuf Peygamber) da onu dövmeyi kastetmişti...” Ahmed b. Mübârek (k.s.) diyor ki: Ümmî mürşidim Abdülazîz ed-Debbâğ (k.s.) hazretlerine, ‘Yûsuf aleyhisselâmın o kadına kast ve niyet ettiği şey ne idi?’ diye sordum. Derhal şu cevabı verdi: ‘Onu dövmekti.’ Bunun üzerine bazı müfessirlerin, bu babta zikrettiklerini açtım. Bunları şiddetle reddederek dedi ki: ‘Peygamberlerin mâsûmiyeti nerede kaldı ya? Velîye bir feth (kemâl hâller) vâki olduğu zaman, Allah onun yetmiş iki zulmet damarını söküp atar ki; onların bir kısmından yalan, bir kısmından kibir, kiminden riyâ, kiminden dünyâ muhabbeti, kiminden de şehvet ve zina sevgisi ve benzeri kötülükler neş’et ediyordu. Veliyyullah hakkında keyfiyet böyle olunca, ya ‘ismet’ sıfatıyla yaratılan (ma‘sûm olan, günah işlemekten uzak bulunan), zâtı ancak bu sûretle neş’et eden (yaratılan) bir peygamber hakkında nasıl olmak lâzım geleceğini düşün.” (el-İbrîz, s. 262-263’den naklen, Çantay, Hasan Basri, Kur’an-ı Hakîm ve Meâl-i Kerîm, 1, 350.)
  (10) Keşşâf, c. 2, s. 456-457. Allâme Zemahşerî, tefsirinde bunları nakletmekle birlikte, kendisinin kabul etmediğini de ifade ediyor.
  (11) Kezâ, İbn Haceri’l-Heytemiyyi’l-Mekkî’nin, Şerhu Şemâili’n-Nebî’sinin de 177. sayfasına mürâcaat edebilirler. (Süleymaniye Kütüphânesi, Hasan Hüsnü Paşa Kısmı, eski kayıt no: 198).

• Önceki
• Sonraki