Emizren bir anne tekrar hamile kaldığında çocuğunu emzirmeye devam etmeli midir, dinen hükmü nedir? Bebek 15 aylık.

 

*******

Emziren bir anne hâmile kaldığında, bebeğini emzirmeye devam edebilir, caizdir.

Gerçi bu mevzuda şöyle bir hadis vardır:

 “Çocuklarınızı gizlice öldürmeyin. Canımı elinde tutan Allah’a yemin ederim ki, emziren kadının hamile kalması, süt emen çocuğa öyle bir zarar verir ki at sırtında koşturan ergin erkek olacak yaşa gelse bile yine onu tutar yere atar.” [İbn Mace, Sünen, Nikâh, 61; Ebu Davud, Sünen, Tıb, 16]

Hattabî’ye (rh.) göre, bu hadiste hamile kadının sütünün beslemeden yoksun bir hâl aldığı için, o sütü emen çocuk gereken gıdayı alamadığından çok cılız ve güçsüz bir vaziyette olur. Bunun yan tesirleri çocukken görülmezse bile, büyüdüğü zaman bir gün mutlaka ortaya çıkar. Öyle ki, at sırtında düzgün duramayacak kadar güçsüz olur. [Bkz. Avnü’l-Mâbud, ilgili hadisin şerhi]

***

Ancak bu hadiste geçen hususun zıddına olan hadis rivayetleri de vardır. Nitekim, Müslim’de geçen bir hadise göre, Sad b. Ebi Vakkas (r.a.) şöyle demiştir:

Bir gün adamın biri Rasûlullah’a (s.a.v.) gelip,

- “Ben hanımımdan azl ediyorum (suyumu dışarıya akıtıyorum)” dedi. Rasûl-i Ekrem (s.a.v.),

- “Neden öyle yapıyorsun?” diye sorunca da adam,

- “ (Emzirmekte olduğu) çocuğunun zarar görmesinden korkuyorum” diye cevap verdi.

Bunun üzerine Nebî (s.a.v.),

“Şayet bu işin zararı olsaydı, Fars ve Rumlara zararı olurdu.’ Diğer bir rivayete göre de, ‘Eğer sırf bunun için öyle yapıyorsan yanlış yapıyorsun, çünkü bu işin Fars ve Rumlara zararı olmamıştır.” diye buyurdu. [Bkz. Müslim, Sahih, Nikah, 24]

Yine Cüdame binti Vehb  el-Esediye’nin (r.anha) bildirdiğine göre Rasûlullah (s.a.v.) şöyle buyurmuştur:

“Bir ara, kişinin çocuğuna süt emziren hanımıyla yatmasını yasaklamayı düşündüm, sonra hatırladım -başka bir rivayette, ‘sonra baktım’- ki Fars ve Rumlar bu işi yapıyor ve çocukları bundan zarar görmüyorlar; ben de yasaklamaktan vazgeçtim” [Müslim, Sahih, a.y.]

Rasûl-i Ekrem ve Nebiyy-i Muhterem’in (s.a.v.)  böyle bir yasak düşünmesinin sebebi, o günkü tıp mütehassıslarının bunu zararlı görmeleri ve Arapların da buna dayanarak bu işten hoşlanmamalarıdır. Ancak Fars ve Rumların bu husustaki tutumlarını öğrenen Efendimiz (s.a.v.) bunda bir zararının olmadığı kanaatine varmıştır. [Bkz. Nevevî, ilgili hadislerin şerhi]

İmam Müslim, bu mevzu için koyduğu başlığı, özetle, “kişinin çocuğuna süt emziren hanımıyla yatmasının caiz olduğunu gösteren hadisler” olarak seçmiştir.

Binaenaleyh ulemaya göre bu işin caiz olduğunu gösteren  hadisler, yukarıda geçen ve bu işe cevaz vermeyen Esma’nın hadisinden daha sahihtir. Bu sebeple,  kişinin çocuğuna süt emziren hanımıyla yatmasının, hâmile olan hanımın bebeğini emzirmesinin haram olduğunu düşünmek yanlıştır. Olsa olsa, istisnai vaziyet ve şartlara göre, tenzihî bir kerahet söz konusu olabilir

Hulâsa, tarih boyunca çocuk emziren kadınların önemli bir kesimi hamile kalmıştır. Emzirme süresi iki yıl olduğuna göre, hâmile kaldıklarında çocuklarını emzirmemeleri ve yine iki yıl boyunca karı kocanın ayrı yaşamaları anlamına gelen bir uygulama fıtrat kanunlarına da terstir. Daha önce Araplarca da uygun görülen ve o günkü tıp âlimlerince de kabul edilen bu uzak durma fiili, Efendimiz (s.a.v.) tarafından da ilk zamanlarda o istikamette değerlendirilmiş olabilir. Esma’nın hadisi bunu göstermektedir. Ancak, daha sonra bu işte bir zararın / mahzurun olmadığı kanaatine varan Rasûlullah Efendimiz (s.a.v.), bunu açıkça beyan ederek, Cahiliye devrinden kalma o yanlış düşünceye son vermiştir. Bu işe cevaz veren hadisler bunu göstermektedir.

***

Son olarak, uzman bir doktorumuzun bu hususta sorulan bir soruya verdiği cevabı önemli bulduğum için onu da paylaşmak isterim. Soru ve cevabı aynen aktarıyorum:

Soru: “Merhaba, benim 1 yaşında bebeğim var ve emziriyorum. Bugün hamile olduğumu öğrendim. Acaba sütüm bebeğime zarar verir mi?”

Cevabı: Anne ve çocuk sağlığının korunması açısından, iki çocuk arasında en az 2 yıl olması gerektiği önerilse de, bazı kadınlar henüz emzirdiği bir bebeği varken, yeni bir hamileliği yaşamaya başlayabiliyor. Bu durumda, düşüğe sebep olabileceği veya emen bebeğe zarar vereceği düşüncesiyle emzirmeyi bırakıyorlar. Bazen de vücudunun emzirmeyi ve hamileliği aynı anda kaldıramayacağı düşüncesiyle emzirmekten vazgeçiliyor. Doğacak bebeğini koruma kaygısı, halen anne sütüne ihtiyacı olan bebeğin bu nimetten mahrum kalmasına sebep oluyor. Halbuki, sağlıklı, dengeli bir beslenme düzeni ile vücudunun ihtiyacı olan gıdayı alabilen hamile annelerin emzirmesinde bir sakınca görülmüyor.

Gebelikte emzirmenin doğmamış bebeğe zarar vermediğini, çoğunlukla erken doğuma sebep olmadığı biliniyor. Emzirme sırasında rahim kasılmaları yaşanmasına rağmen, bu kasılmalar rahim ağzının açılmasına sebep olmaz. Bunlar normal gebeliğin bir parçasıdır. Eğer anne zor bir gebelik geçiriyorsa veya erken doğum riski varsa, tıpkı cinsel ilişkiden kaçınılması gerektiği gibi emzirmenin bırakılması önerilebilir. 

Gebelikte emzirmeye devam edilmesi halinde uygulanacak birtakım tedbirler olabilir. Mesela,ekstra dinlenmeye ihtiyaç duyan anne, uzanarak emzirebilir. Hamile annenin iyi beslenmesi de önemli. Emzirdiği çocuk 6 aydan küçükse, fazladan günde 650 kalori, ek besinler almaya başlamışsa 500 kalori almalı. Hamileliğin ilk 3 ayında fazla kalori almak gerekli değil. Gebelikte emziren kadının süt miktarı 4. ve 5. ayında azalabilir. Eğer bebek 1 yaşın altındaysa bebeğin kilo alımını izleyerek sütün yetip yetmediğini izlemeli. Ayrıca sütün tadında değişme de olabilir. Bu durumda bazı bebekler kendiliğinden daha az emer ya da emmeyi bırakır.Geçmiş olsun.”Uzm.Dr. Faruk Akçay

• Önceki
• Sonraki