Hanefî imama uyan Şâfiî'nin kıraati
Halis ECE tarafından yazıldı.Selamun aleykum değerli hocam. Şafii mezhebine mensup olan biri Hanefi olan imama uyarsa, sesli veya sessiz namazlarda fatiha ve zammı sureleri okumalı mıdır? Emre
*******
Ve aleyküm selam.
Şâfiî mezhebine mensup olan kişi, Hanefî imama uyduğunda, cehrîde namazlarda yalnız Fâtiha'yı okur, zamm-ı sure okumaz. Gizli okunan namazlarda ise, hem Fâtiha hem de zamm-ı sure okur.
Meselenin izahına gelince…
Hanefi mezhebine göre, okuyuş ister gizli / sessiz, ister açık / sesli yapılsın, her türlü namazda imamın okuması cemaat adına yeterlidir. İmama uyanın / cemaatın kıraat yapması tahrîmen mekruhtur. Cemaat, sadece "Sübhaneke" duasını okur, bundan sonra susup imamın okuyuşunu dinler, imamın gizli okuduğu yerlerde ise susar. Hanefiler bu husustaki içtihatlarında / hükümlerinde aşağıdaki ayetleri ve hadisleri delil almışlardır:
"Kur’an’dan kolayınıza geleni okuyun ve dinleyin." [A’raf suresi, 204. Müzzemmil suresi, 20]
"Kimin imamı varsa, imamın okuyuşu onun da okuyuşudur." [İbn Ebî Şeybe, Musannef, 1, 377. Ayrıca bkz. İbn Mace, Sünen, ikamet, 18]
"İmam, uyulmak için vardır. Öyleyse, o tekbir alınca, siz de tekbir alın. O okuyunca, siz susun." [Buhârî, Sahîh, Salât, 18; Ebu Davud, Sünen, Salât, 68, 175]
***
Ancak Hanefî mezhebinin dışında kalan fakihlerin / müçtehitlerin ekseriyetine göre, namazda kıraat olarak Fâtiha'nın okunması farzdır. Delilleri de aşağıdaki hadis-i şeriflerdir:
"Fâtiha’yı okumayanın namazı yoktur." [Tirmizî, Sünen, Mevâkît, 69; Dârimî, Sünen, Salât, 36]
"Fâtiha’sız namaz olmaz." [Buhârî, Sahîh, Ezan, 10, 95; Ebu Davud, Sünen, Salât, 2, 136, Hadis no: 822]
"Kendisinde Fâtiha okunmayan namaz yeterli olmaz." [Tirmizî, Sünen, Salat, 116; Ayrıca bkz. İbn Huzeyme, Sahih ; İbni Hibban, Sahih]
"Namazı, beni kılarken gördüğünüz gibi kılınız.” [Buhârî, Sahîh, Ezân, 18, Edeb, 27; Ayrıca bkz. İbn Rüşd, Bidâyetü'l-Müctehid, Mısır, yyy., I/119 vd.; İbn Kudâme, el-Muğnî, 3. baskı, Kahire, yyy., I, 376-491, 562-568; eş-Şîrâzî, el-Mühezzeb, Matbaatü'l-Bâbî el-Halebî, I, 72]
Her namazın ilk iki rek'atında Fâtiha'dan sonra bir sure okunması ise sünnettir. İmama uyan kimse de, gizli okunan namazda Fâtiha ve bir sure okur.
Şâfiîlere göre, cehrîde yalnız Fâtiha'yı okur, zamm-ı sure okumaz.
Mâlikî ve Hanbelîlere göre ise, sesli (cehrî) okunan namazda hiçbir şey okumaz. Ancak İmam Ahmed b. Hanbel'in, açıklık kazanan görüşüne göre, cemaat, imamın ilk ara verişinde, Fatihâ'nın yarısını, ikinci arada ise geri kalanını okur. Bu ikisi arasında, imamın okuyuşunu dinler. [ez-Zühaylî, el-Fıkhu'l-İslâmî ve Edilletühu, 2. baskı, Dimaşk, 1405 / 1985, I, 649]