Kur'an-ı Kerim'deki hizbler
Ali tarafından yazıldı.Selamün Aleyküm Hocam
Hocam malum olduğu üzere her hizb 5 sayfaya tekabül ediyor.Benim aklıma takılan husus şu ki örneğin herhangi bir surenin 1.hizbi sayfa kenarının yukarı kısımlarında fakat 2.hizbi ise sayfa kenarının orta kısımlarında yer alıyor.Hizb normal sayfa sayfa olarakmı ayrılıyor yoksa ayet ayet olarakmı 5 sayfaya tekabül ediyor.
Şimdiden Allah Razı Olsun...
*******
Ve aleyküm selam.
Bunda akla takılacak bir şey yok. Kurralar öyle tensip ve tanzim, hattatlar da öyle tahtıyt etmişler (çizip belirlemişlerdir). Hem bütün cüzlerin hizipleri söylediğiniz tarzda da değildir. Zaman zaman farklılıklar arz eder. Bunun asla-esasa taalluk eden bir ciheti yoktur.
Bu mevzua münasip ilave bazı bilgiler
Malumunuz cüz (جزء); Arapça bir kelimedir, cem’îsi eczâün (آجزاء) gelir ve “parça” manasınadır.
“Kur'an“la alakalı bir tabirdir. Kur'an-ı Kerim’in eşit uzunlukta kısımlara ayrılmış parçalarından birisini ifade eder. Muayyen bir zaman zarfında Kur'an'ı hatmetmek / tamamını bitirmek isteyen tâliye / okuyucuya, günde ne kadar kıraat ederse hedeflediği tarihte bitirebileceğini göstermek için, kurralar-hattatlar tarafından Mushaflar’ın kenarlarına cüz, hizb ve rubû gibi işaretler konulmuştur.
Bu işaretlerin belirlenmesinde kelime ve harf adetlerinin gözetildiği de olmuş, ancak asıl itibariyle sayfa adedi aesas alınmıştır.
Cüz adetlerinin tesbitinde, “30 günlük Ramazan aylarında terâvihi hatimle kılmak, namaz dışında Kur'an'ı hatmetmek isteyen mü’minlerin bir gecede / günde ne kadar okuması gerekir” değerlendirmesinden hareketle 30 sayısı yaygın olarak benimsenmiştir.
Cüzler belirli bir sayfa sayısını göstermese de hattatların Kur'an'ı ezberlemek için geliştirdikleri berkenar Mushaf düzeninde bir cüz 20 sayfa tutacak şekilde ayarlanmıştır.
Kur’an, toplam 600 sayfadır. Cüzlerin başlangıçlarını göstermek için Mushafların kenarlarına, güneşi sembolize eden bir süs konulur ve bu süsün içerisine cüz numarası yazılır.
Eşit aralıklarla okunabilsin ya da ezberlenebilsin diye Kur’ân-ı Kerim 20’şer sayfalık 30 cüz’e (parçaya) ayrılmıştır. Her cüz 5’er sayfalık 4 hizipten oluşmaktadır ki bu, toplam 120 hizip demektir.
114 sureden teşekkül eden Kur’ân-ı Kerim’de, (elimizdeki nüshalar esas alınıp sayıldığında) 6236 âyet bulunmaktadır. Âyet sayısı ile ilgili farklı rivâyetler, âyet fazlalığı ya da eksikliği anlamına gelmez. Bunun sebebi; kıraat âlimlerinin bir cümleyi birkaç âyet sayması ya da birkaç âyeti tek âyet sayması ile alakalı teknik bir husustur. O bakımdan genel kabul, Kur’an’ın 6666 ayet oluşudur.
Bazı esrar ve hususiyetlerinden dolayı sûreler gibi hususi bir isimle isimlendirilen âyetler de vardır. Bunların en meşhurları Âyetü’l-Kürsî [Bakara suresi, 255], Âyetü’n-Nûr [Nûr suresi, 35] ve Hicâb âyetidir [Ahzâb suresi, 59].
Âyetler ‘cümle’ye benzemekte ise de tamamen öyle değildir. Nitekim âyet kelimesi cümle değil, işaret / gösterge, vesika / belge ve mûcize gibi manalara gelmektedir. Bazen birkaç âyet tek bir cümle oluştururken, yerine göre, bir âyette çok sayıda cümle olabilmektedir. Yine, tek harflik âyetlerin [Saad 38/1, Kaaf 50/1, Nûn 68/1] yanında, yarım sayfalık ayetler, hatta bir sayfalık [Bakara suresi, 283] âyet de vardır.
Kur’ân âyetleri, kâinattaki sözsüz, sessiz, harfsiz İlahî belgelerin söz kalıpları içerisinde vahyedilmiş şekilleridir. Âfakta / dış dünyada, ilk anda dikkat çekmeyen birtakım acîb varlıklar (şâyân-ı dikkat vak’alar / olgular) Kur’ân’da ilahî birer âyet / gösterge / belge olarak sunulmuştur.
Sûreler de âyetler gibi farklı uzunluktadır. Mesela 108. Kevser suresi 3, 112. İhlâs sûresi sadece 4 kısa âyetten oluşurken, 286 âyetlik 2. Bakara sûresi yaklaşık 50 sayfadır. Bu sûre tek başına Kur’ân’ın 1/12’sini oluşturur.
Biraz önce de belirttiğimiz gibi, bazı âyetler bir kelime hatta bir harften teşekkül eder; mesela Sâd suresi, 38/1; Kāf suresi, 50/1; Kalem suresi, 68/1, böyledir. Bu sebeple bazı sûreler âyet sayısı fazla olmasına rağmen, mesela, 227 âyetlik Şuarâ sûresi, âyet sayısı az olan diğer sûrelerden daha kısadır.
Hiziple ilgili daha geniş bilgi için ayrıca bk. http://halisece.com/sorulara-cevaplar/639-kur-an-i-kerimdeki-hizblerin-anlami-nedir.html