Bir iş için aracı bulmak / referans kullanmak
Halis ECE tarafından yazıldı.selamun aleyküm.abi işe girerken araya başka birini koyup işe girmek caiz midir.araya giren kişi işe alınacak olan kişiye güvendiği için yetkililere böyle bir teklif yapıp işe aldırsa birisini bu caiz midir.referans yapılabilir mi yani Emin Ufacık – Facebook
*******
Ve aleyküm selam kardeşim;
Bir kimsenin, gerekli şartları taşımadığı yahut dikkate alınan kriterler itibariyle daha lâyık olan birileri bulunduğu hâlde, bazı kimseleri aracı kılarak hak etmediği bir yere gelmesi caiz olmaz.
Aracı (referans, torpil) meselesinin bazı farklı yönleri vardır. Şöyle ki:
1) Kişinin, hakkı olmadığı hâlde bir şeyi elde etmek için aracı kullanması: Bu durum, elde edilen şeyin gerçek hak edenine karşı bir zulümdür; dolayısıyla kul hakkına girer.
2) Kişi, hakkı olan bir şeyi, ancak araya adam koymak suretiyle elde edebilecekse, bu durumda aracı / referans kullanmak caizdir. Böylesi bir muâmele, hak ettiğine inandığı bir şeyi normal yolla elde etmek zor, hatta mümkün olmadığı için, kendi hakkını gücü yeten, nüfuzu olan birilerinin eliyle elde etmeye çalışmaktır. Burada kul hakkı söz konusu olmaz. Zira liyâkat sahibi olduğu hâlde hak ettiği vazifeyi-işi alamayan kimselere yardımcı olmak, iltimas / torpil sınıfına girmiz.
3) Kişi, hakkı olmadığı bir işe torpil yaparak girerse, işini lâyıkıyla yaptığı sürece -kul hakkına girmiş olsa da- kazancı haram olmaz. Çünkü bu parayı çalışmasının karşılığı olarak almaktadır. Fakat hak etmediği bir işe aracı ile / iltimas yoluyla girip hem de bu işin gereklerini hakkıyla yerine getirmeyen veya getiremeyen kişinin alacağı ücret / maaş helâl olmaz.
4) Torpilin caiz olması için, kişinin, torpil olmaksızın hiçbir şekilde hakkını alamaması, girmek istediği işe girememesi ve kendisinin de bunu hak etmiş olması şarttır. Bu şekildeki bir muamelenin adı "torpil" değil "hakkını koruma" olur. Mesela, vazifeye tayin olunacak kadar puanı yüksek ve diğer şartları da daha iyi olduğu hâlde, kendisinden düşük seviyedeki birisi torpille önüne geçecekse, o zaman kendi hakkını korumak için torpil yapması caiz olur. Aksi hâlde caiz olmaz.