Selamun Aleyküm Halis Hocam, Musafaha'nın şekli konusunda sitenizde incelemeler yaptım ancak bir neticeye varamadım. Musafaha yapmak sünnet o konu net ancak tek el mi tokalaşmamız lazım yoksa iki elle mi? Peygamberimizin sünneti nedir bu konuda net bilgi kaynağı bulamadım. Selam ve dua ile. İsim mahfuz.. ömer faruk balçık – site

*******

Ve aleyküm selam kardeşim;

Bilindiği gibi iki Müslümanın birbiriyle karşılaştığı zaman selâmlaştığında musafaha yapması (tokalaşması), İslâm âdâbından, ahlâk-ı hamîdedendir.

Musafaha, birbiriyle tokalaşan iki kimse arasındaki sevgi ve muhabbeti ifâde eder. Bu güzel haslet, Müslümanlar arasındaki kini, nefreti, geçimsizliği ve birbirinden hoşlanmamayı ortadan kaldırır.

Musafahanın fazîleti hakkında gelen bir hadis-i şerif şöyledir:

"İki Müslüman birbiriyle buluştuğunda musafahalaşırsa, oradan ayrılmadan önce her ikisinin (küçük) günahları bağışlanır." [Ebu Dâvûd, Sünen, Edeb, 143, Hadis no: 5212]

Musafalaşmak, sahâbe (r.anhum) hazeratı arasında meşhur âdetlerden birisiydi.

Nitekim Katâde'den (r.a.) rivâyet olunduğuna göre o şöyle demiştir:

"Enes b. Mâlik'e (r.a.),

- Rasûlullah’ın (s.a.v.) ashâbında musafalaşmak var mıydı? diye sordum.

Enes (r.a.),

- Evet! dedi." [Buhârî, Sahih, Hadis no: 6263]

İbn Battâl (rh.) bu mevzuda şöyle demiştir: Musafaha (tokalaşmak), âlimlerin tamamına göre güzel bir davranıştır.

Nitekim Nevevî (rh.) şöyle demiştir: İki Müslümanın birbiriyle karşılaştığında musafahalaşması, üzerinde ittifak edilen sünnettir." [İbn Hacer el-Askalan3i, Fethu'l-Bârî, 11, 55]

***

Musafaha’nın tarzına / şekline gelince…

Bir kimse avucunu, arkadaşının avucunun içine koyduğu anda filasıl musafaha meydana gelmiş olur. Bu, Arapçada musafahanın gerektirdiği mânâdır. [Mu'cemu Mekâyîsi'l-Luğa, 3, 229]

Buna göre musafaha hakkında gelen hadislerin zâhirinden bu anlaşılabilir. Bunun içindir ki bazıları, bir elle musafalaşmanın, sünnetin yerine getirilmesi için yeterli olacağı görüşüne varmışlardır. Hz. Huzeyfe'nin (r.a.) merfû olarak rivâyet ettiği hadis-i şerif de şöyledir:

"Şüphe yok ki bir mü'min, mü'min (kardeşi) ile buluştuğunda ona selâm vererek elini sıktığı (musafaha ettiği) zaman her ikisinin günahları, ağaç yapraklarının döküldüğü gibi dökülür." [Münzirî, et-Terğîb ve’t-Trhîb, 3, 270]  

Musâfahalaşma; tokalaşanların ellerinin iç taraflarının birbirine temas ederek kavranması ve yüzlerinin de birbirine dönük olmasıdır. Yani sadece başparmak ve çevresinin karşılıklı kavranması ile değil, avuçların karşı karşıya gelerek birbirine temas etmeleri ve elin böylece tutulmasıyla olur. Ve bu esnada salavât-ı şerifeyi de ihmâl etmemelidir.

Tek elle mi, çift elle mi yapılacağına gelince, her ikisi hakkında da rivayetler vardır. İbn Abdi’l-Berr'in Ubeydullah b. Büsr'e (r.anhum) dayanan bir senedle naklettiği sahih bir hadiste Ubeydullah (r. a.) bir elini (tabiî sağ elini) göstererek şöyle demiştir:

"Şu elimi görüyor musunuz; ben bununla, Rasûlullah (s.a.v.) ile musafaha ettim (tokalaştım)!"

Buhârî'nin İbn Mes'ûd'dan (r.a.) naklettiği ve Rasûlullah’ın (s.a.v.) ona Teşehhüdü (et-tahiyyâtü lillahi...) öğrettiğini anlatan hadis-i şerifte İbn Mes'ûd (r.a.), "Benim (bir) elim, O'nun iki eli arasında olduğu halde..." [Buhârî, Sahih, Hadis no: 6265. Müslim, Sahih, H. no: 402]demiştir. Ve yine Buhâri’nin rivâyetinde muhaddis Hammâd b. Zeyd'in, Tâbiînin büyüklerinden Abdullah b. Mübârek (rahımehumallah) ile, iki eliyle musâfaha ettiği zikredilmiştir. Bu sahih rivâyetlerle, yukarıda zikrettiğimiz sahih rivâyeti şöyle te’lif etmek mümkündür:

Musafahanın sünnet olduğunda ittifak vardır. Ve bu sünnet, tek el ile de çift el ile de yapılabilmekle beraber, biz mukallitlere düşen, mezhebimizin görüşü istikametinde amel etmektir.

Amelde mezhebimiz Hanefîler ile Mâlikîlerden bazı âlimler, -yukarıda tarif edildiği üzere- mü'minin, sol elinin içini (avucunu), mü'min kardeşinin sağ elinin dışına koymak sûretiyle her iki elle tokalaşmasını müstehap görmüşlerdir.

Binaenaleyh tek elle de musafahalaşmak caiz olsa da, bizler mezhebimizin görüşü istikametinde hareket ederek, bu sünneti imkân nisbetinde çift elle yapmaya gayret etmeliyiz.  

• Önceki
• Sonraki