Halis hocam selamun aleyküm. At sütü ve at sütünün mayalanmasıyla elde edilen "kımız"ın içilip içilemeyeceği, alkollü içecek sınıfına girip girmediği ve mayalandıktan sonra oluşan alkol konusunda fikhî hüküm nedir? İsim saklı

*******

Ve aleyküm selam hocam;

Süt, Sünnî dört mezhebe göre etin hükmüne tâbidir. İnsan eti, mükerremliğine / saygınlığına binaen haram kılınmıştır. Fakat sütü haram değildir. İmam-ı Azma Ebû Hanîfe’den (rh.) at etinin haram veya mekruh olduğuna dair nakledilen görüşü esas alan bazı âlimler, sütünü de haram veya mekruh olarak tavsif etmişlerse de, mezhepte sahih kabul edilen görüşe nazaran atın sütü mubahtır; çünkü eti pis olduğu için değil, cihad vasıtası olduğu için yasaklanmıştır. [Bkz. İbn Mâce,Sünen,  Zebâih, 12; Ebû Dâvud, Sünen, Et'ıme, 25; Nesâî, Sünen, Sayd, 30; A. b. Hanbel, Müsned, VI, 346; İbn Âbidîn Terc., XV, 234, 235, XVI 70, 71]

İmâmeyn’e, Şâfiî ve Hanbelî imamlarına (rahımehumullah) göre ise at eti yenir, sütü olan kımız da içilir. Ancak kımızın içilme şartı, sarhoşluk verecek dereceye gelinceye kadar bekletilmemesidir. Nitekim aynı şeyi kefir için de söylemek mümkündür. Bunların sarhoşluk verecek dereceye dönüştürülmeden içilmesinde mahzur olmaz. Lakin uzun zaman bekletilip de içeni sarhoş edecek duruma getirilirse, işte bundan sonra haramlık söz konusu olur. Bu ise rengiyle, kokusuyla, tadıyla da anlaşılabilir. Böyle bir değişim işareti yoksa, içeni sarhoş ettiği de görülmüyorsa, 'haram' deme gerekçesi de yok demektir.

***

- Hocam teşekkür ederim. Tabi ki kımızda bir alkol oluşuyor. 1, 2, 3, 4 gün alkol oranı gittikçe artıyor. Bu durumda alkol oranı az , sarhoş etmeyecek derecede alkollü olsa da içilmesi sozkonusu. Neticede az da olsa alkol var. Bunun gün sınırlaması var mıdır. 1., 2. , 3. günlerde de alkol oluşuyor mudur.

Veya şüpheli içecek sınıfına giriyor mu. Veya 1, 2, 3 günlük kımız rahat içilir mi. Veya süt, kımız haline dönüştükten hemen sonra şişelenerek buzdolabında saklanarak ilerde istendiği zaman içilir mi vs.

- Değerli hocam;

Haramlıkta ölçü, alkolün oluşması değil, oluşan bu alkolün sarhoşluk vececek hale gelip gelmemesidir. (Malum meyvelerde bile belli oranlarda filasıl alkol bulunur.) Kımızın içilemeyecek duruma gelmesi hususunda da 1, 2, 3, 4, 5 gün gibi bir zaman ölçüsü / sınırlaması yok. Kaldı ki bu durum, bekleme şartlarına göre de değişebilir mâlumunuz… Mesela sıcak ve ılık yerde daha sür’atli, soğuk yerde ise daha ağır ve geç değişim meydana gelir.

Bu sebeple;

İlk cevabımızda da belirttiğimiz üzere kıstas; renginin, kokusunun ve tadının değişmesine bağlıdır, hüküm ona göre belirlenir. İçilemeyecek (haram) vaziyete geldiği, bu kriterlerle tesbit edilir. Aynen normal bir yemeğin belli şartlarda bekleyip bozulmasının-ekşimesinin tesbiti gibi…

Velhâsıl; bozulmadığına dair sağlam bir kanaat hâsıl olursa helal, şüphe meydana gelirse meşkük-mekruh, renginde-kokusunda-tadında bozulma oluştuğu kesinse haram olur.

***

Kımız’da uzman bir okuyucu notu:

Kımız eğer müselles edilmemişse yani suyunun bir kısmı uçurulup fermente edilmemişse sarhoş edici değildir. Bu şekilde işlem görmediyse helaldir.

Sarhoş eden Kımızın rengi boz mavi, tadı kekremsi acı olur.

***

Yakup YildirimHocam. Haramlkta ölçü alkolun oluşmasi deyil .oluşan alkolun sarhlluk verecek seviyeye gelip gelmemesidir. Diyorsunuz.
(Ma eskere kesirühü fekaliluhü haramun)mantukunca bu hüküm meallel olmazmi.
Bir bira sarhoş etmeyebilir ikibira eder. Bazisini birtanede sarhoş eder. Aydinlatirsaniz sevinirim. Selam ve dua ile..

Sevgili kardeşim;

Yazı dikkatle tekrar okunduğunda meselede müphemiyetin olmadığı, dolayısiyle aydınlatılması icap eden bir fululuğun bulunmadığı pekâlâ görülebilir. Meyveler ve yemek misali ortada... Bu maddeler haram mı? Değil. Ayrıca kımızdaki alkol oranı yüzde 1,2’dir ki, bu oran birçok meyvedeki alkol miktarından daha düşüktür.

Hem bira ile ne alaka?! Bu noktada açıklama yapmayı bile zait addediyorum.

Söz konusu meyveler de ve sair yiyecek ve içecekler de bozulup alkol oranları yükselerek yenmesi-içilmesi haram hale gelmiyor mu? At sütü de aynen öyle. Keza boza ve kefir de… O hâle geldiğinde elbetteki onun / onların da diğerleri gibi azı da çoğu haramdır.

Hz. Aişe (r.anha) validemizin şöyle söylediği nakledilmektedir:

"Su ve ekmek olsa dahi sarhoş edici özelliği olan hiç bir şey helâl değildir." [Nesâî, Sünen, Eşribe, 48]

Ashab-ı kiram (r.anhum) hazeratı, nebizi sarhoş edici hal almadan önce içiyordu. Nitekim Rasûlullah Efendilmiz (s.a.v.) onu içmiş ve içilmesine izin vermişti. Onlar, hurma, kuru üzüm vb. şeyleri tatlanıncaya kadar suda bekletiyorlardı. Sevgili Peygamberimiz (s.a.v.) köpürene kadar bunlardan içiyordu. Fakat nebiz üç gün bekledikten sonra ondan içmezdi. İbn Abbâs (r.anhuma), şöyle demiştir:

"Rasûlullah (s.a.v.) nebiz yapar ve bundan üçüncü günün akşamına kadar içerdi. Bu zamandan sonra kapta bir şey kaldığında onu içmez, dökerdi." [Müslim, Sahih, Eşribe, 79-82; Nesâî, Sünen, Eşribe, 56]

Hâsılı, meseleyi daha fazla uzatmanın bir gereği ve faydası olduğu kanaatinde değilim. Siz dilediğiniz gibi hareket edebilirsiniz. Bizim nakledeceklerimz-söyleyeceklerimiz bundan ibarettir. Binaenaleyh mezhep imamımız İmam-ı Azam (rh.) hazretlerinin sözleriyle meseleyi özetleyebiliriz. Diyor ki o büyük imam: 

"Bana dünyayı bağışlasalar yine ‘nebiz’ denilen içkinin haram olduğunu söyleyemem. Çünkü bunun haram olduğunu söylemek zımnen bazı sahâbîlerin fâsık olduğunu söylemektir. Bana dünyayı bağışlasalar yine de nebizi içmem, zira benim ona ihtiyacım yoktur."

Aynı sözleri bendeniz âciz de ‘kımız’ için söyleyebilirim. Bugüne kadar ağzıma alıp içtiğim bir şey olmadığı gibi, ayrıca içmek istediğim bir şey değildir. Fakat her hususta olduğu gibi, bu noktada da bize düşün âlimlerimizin söylediklerini nakilden ibarettir. Aksini söylemeye haddimiz de hakkımız da yoktur.

Vesselâm… 

• Önceki
• Sonraki