Organ ‘bağışı’(!)
Halis ECE tarafından yazıldı.Selamunaleykum hocam organ bagisi dinimizce caiz midir? Simdiden teskkurler hocam
Soru: Ramazan tarafından yazıldı. Kategori: Soru - Cevap
*******
Ve aleyküm selam kardeşim;
Organ nakli / bağışı(!), daha önce de mükerreren soruldu ve cevaplandı. Ama görüyorum ki mesele, bu günlerde gene gündemde ve bizim okuyucu da -maalesef- her mevzuda olduğu gibi bu hususta da sorunun cevabını evleviyetle siteye bakıp araştırmak yerine, yeniden sormayı tercih ediyor. Nedense buna bir türlü alışamadık. Ne yapalım, şu an için az da olsa vaktimiz ve vaziyetimiz müsait gibi gözüktüğüne göre, biz de meseleyi hulâsaten tekrar ele alalım ve önceki linkleri de hatırlatalım.
***
Sualinize, evvela ‘organ bağışı’ terkibinin pek de doğru bir ifade olmayacağını hatırlatarak başlamak istiyorum. Çünkü fıkhen-hukuken, ancak kendimize ait bir malın bağışı yapılabilir. İnsan ve insanın parçası olan organ ise, en başta mal değildir, dolayısiyle bunun bağışı da olmaz. İnsan mükerrem, muhterem, çok değerli bir varlıktır. Sâniyen bedenimiz ve canımız tasarrufumuzda değildir, bize Rabbimizden bir emânettir. Bu sebeplele ‘organ bağışı’ yerine ‘organ nakli’ terkibini kullanmak herhalde daha münasip olacaktır.
***
Organ nakli / bağışı(!) hususunda yapılan fıkhî çalışmalardan çıkan sonuçları şu şekilde özetlememiz mümkündür:
1. İnsanın kendi bünyesinden bir parçayı başka bir yere nakletmek caizdir. Bu tedavinin, daha ağır bir zarar oluşturmama şartı vardır. Meselâ, koldaki bir ârızayı gidermek için ayağından nakil yaparken, ayağın felç olmasına sebep olma gibi bir durum olmamalıdır.
2. Bir insandan başka bir insana nakil yaparken yenilenen parçalar nakledilebilir. Kan yenilenen bir parça olduğu için nakli caizdir. Verenin bağış yapma ehliyetine haiz olması gerekir.
3. Yaşayan bir insandan organ almak, o organın alınması ile verene eksiklik getirecek bir alma ise bu haramdır. Yedeği bulunan bir organ ise, birinin alınması hususunda fakihler arasında farklı görüşler vardır.
4. Ölümü gerçekleşmiş bir insandan diriye nakil yapmak ise vârislerin izni veya ölmeden önce kişinin bunu vasiyet etmesi ile mümkündür.
5. Bütün bu muâmelelerin hiç birinde ticârî bir işlem bulunmamalıdır. İnsan üzerinden ticaret haramdır. Sadece tıbben gereken masraflar karşılanabilir, çünkü insan organına değer takdir edilemez. Bununla beraber organ nakli yapılmadığı takdirde, ikinci şahıs için hayatî tehlike söz konusu ise, alıcının satın alması caizdir. Bu satıştan doğacak günah, organı satana aittir. [Muhammed Vefâ, Bey'u’l-A'yâni’l-Muharrame, s. 110-113]
Meselenin detayı için lütfen aşağıdaki linklere de bkz.
http://halisece.com/sorulara-cevaplar/512-organ-nakli-caiz-midir.html
http://www.halisece.com/sorulara-cevaplar/2589-nakli-ilik.html
http://www.halisece.com/sorulara-cevaplar/930-rahim-nakli.html