“Hazret” ne demek?
Halis ECE tarafından yazıldı.
Selamun aleykum hocam; size bir sorum olacaktı, şimdiden Allah razı olsun. SUAL: Hazret ne demek? Allahu Teala için ‘Hazreti Allah’ demek doğru olur mu? Mişkat-ul Envar – Facebook
*******
Ve aleyküm selam kardeşim;
Rabbim (c.c.) sizlerden de razı olsun.
“Hazret” kelimesi Arapça bir isimdir, ‘huzûr’dan gelir, cem’isi/çoğulu ‘Hazerât’tır.
Kelimenin pek çok manaları vardır, bunlardan bazıları şöyledir:
1. Asıl lugavî manası, ‘kurb’ ‘piş-gâh’ ‘kuddâm’dır; yani yakınlık, huzur, ön taraf-ileri taraf demektir.
2. Saygı duymak/saymak üzere en başta Allah Teala olmak üzere peygamberlere (aleyhimüsselâm) ve sair büyüklere verilen ünvan. Hazret-i Allah, Hazret-i Rasûlullah, Hz. Ebu Bekir, Hz. Üstâzımız… gibi. Şahısların dışında da kullanılır: Hazret-i Kur’an gibi…
3. Evvelki devirlerde, büyük sayılan kimselerin adlarının sonuna ‘hazretleri’ şeklinde ek olarak getirilirdi: Ahmed Beyefendi Hazretleri gibi.
4. Kalenderâne (alçak gönüllü tarzda) bir sesleniş şeklidir aynı zamanda: ‘Hazret! Sözünü yerine getirmedin!’ gibi. [Bkz. Şemseddin Sami, Kamus-i Türkî; Ferit Devellioğlu, Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat, ilgili maddeler]
Bütün bu anlattıklarımızı toparlayacak olursak;
“Hazret” ya da terkipteki şekliyle “Hazret-i” kelimesi, huzur demektir, ilahi dergâh manasıındadır.
Tasavvuf lisanında ise Hazret; makam, mertebe, Hakk’ın huzuru manalarında kullanılır.
Hazret-i ahadiyyet: Allah’ın sâf ve hâlis zâtı, lâ-taayyün mertebesidir.
Hazret-i vâhidiyyet: Hazret-i ehadiyyetten sonra gelen ve onun mazharı olan mertebe.
Hazret-i esmâiyye: Hazret-i vâhidiyyetten sonra gelen ve onun mazharı olan mertebe.
Hazret-i hüviyet: Buna Hazret-i gaybu’l-guyûb ismi de verilir. Zâtı, mâadâdan ayrı olarak mülahaza etmedir.
Hazret-i ilmiye-i amaiye: Uluhiyet mertebesidir. [Secâdî, Seyyid Câfer, Ferheng-i Lûgat u Istılâhât u Tâbirâtı İrfânî, Tahran, 1354; Aynı müellif, Ferheng-i Maslahat-ı Urefâi Mutasavvıfa vu Şuarâ, Tahran, 1339]
S o n u ç
“Hz. Allah” demek niye doğru olmasın ki? Ayrıca bugüne kadar gerek hitâbette gerekse kitâbette kullanılagelen bu kelime ve terkipte niçin tereddüt ettiniz ki? Bunca güzel örnekler göz önünde bulunurken… Hem de mebzûl bir şekilde… Kısacası kuşkunuz, gereksiz bir evhamdan ibaret kanaatimce!