Hocam hayırlı akşamlar, namazda kerahat olmaması babında miktara bakabilir miyiz? Mesela birinci rekatta Âyetü'l-Kürsî, ikinci rekatta İhlâs-ı şerif okuyabilir miyiz? Allah cc razı olsun hocam.
*******
Size de hayırlı akşamlar kardeşim;
Evet, namazlarda kıraat miktarı önemli… Nâfile namazların birinci rek’atlarını ikinci rek’attan uzun tutmak mekruhtur. Ancak Rasûlullah Efendimizden (s.a.v.) nakledilmiş bir hadîs varsa mekruh olmaz. Mesela: Bir rivayete göre Peygamber Efendimiz (s.a.v.) vitir namazının berinci rek’atında "A'lâ" sûresini, ikinci rek’atında "Kâfirûn" sûresini ve üçüncü rek’atında da "İhlâs" sûresini okumuşlardır. İmam Muhammed'e göre, yalnız terâvih namazlarında birinci rek’atlar, ikinci rek’atlardan daha uzun olabilir.
Farz namazlarla nâfile namazlarda müştereken, ikinci rek’atları birinci rek’atlardan uzun yapmak da mekruhtur. Fakat nâfilelerde üçüncü rek’atları birinci ve ikinci rek’atlardan uzun tutmakta kerahet yoktur. Çünkü nâfilelerde her iki rek’at bir şef’-i müstakil (başlı başına iki rek’atli bir namaz) sayılır. [Bkz. Bilmen, Ö.N., Büyük İslam İlmihali, Bilmen Yayınevi, İstanbul, 1968, s. 216, md. 429-430]
Bu kısa girişten sonra sizin, “Mesela birinci rek’atta Âyetü’l-Kürsi, ikinci rek’atta İhlâs-ı şerif okuyabilir miyiz?” sorunuza gelince…
Namazın bir rek’atinde bir sûrenin başından veya ortasından (Meselâ Bakara suresinin başından veya herhangi bir yerinden, Âyetü’l-Kürsî gibi), diğer rek’atinde de başka bir sûrenin başından yahut sonundan okumakta ya da kısa bir sûre (Meselâ Kevser ya da İhlâs-ı şerif vs.) okumakta kerahet yoktur. Fakat evlâ olan, bir zaruret olmadıkça böyle okumamaktır. [Bkz. Bilmen, Ö.N., a.g.e., s. 215, md. 418]
Yani daha güzel ve daha iyi olan; birinci rek’atte herhangi bir sureden ayet / ayetler kıraat edip, ikinci rek’atte de müstakil bir sure okumak yerine, her iki rek’atte de ya ayetler ya da müstakil sureler okumaktır. Aksi yöndeki bir uygulama, fıkhî-ilmî tabiriyle, "evlâ olanı terk" etmek olur. Bu bir.
İkincisi, yukarıda da belirtildiği üzere, ikinci rek’atte okunan miktar, birinci rek’atte okunandan fazla olmaması gerekir.
***
Velhâsıl; Hanefî mezhebinde prensip olarak, bir vâcibin terki tahrîmen mekruh, sünnetin terki ise tenzîhen mekruhtur.
İlk rek’atte okunan surenin, ikinci rek’atte okunan sureden daha uzun olması sünnettir. Bunun tersini yapmak tenzihen mekruhtur.
Ancak, iki surenin ayetleri kısalık, uzunluk bakımından farklı ise, bunları kelimeler açısından değerlendirmek uygun görülmüştür. Buna göre, on beş ayetli bir sure, kelimeler bakımından yirmi ayetli bir sureden daha uzun sayılıyorsa, on beş ayetli sureyi ilk rek’atte okumakta bir kerahet yoktur. [Bkz. İbn Âbidîn, Reddü’l-Muhtar, 1, 542-543]
Bütün namazlarda ikinci rek’atı, birinci rekattan üç veya daha fazla ayet okumak suretiyle uzatmak mekruhtur. Üç ayetten az olan uzatma ise mekruh değildir.
Nâfile namazların üçüncü rek’atini (ikinciyi değil), birinci rek’atinden uzun okumak ise mekruh değildir. Vitir namazı da bu hususta nâfile namazlar gibidir.
Bu itibarla vitir namazının, mesela birinci rek’atinde Asr suresi, ikinci rek’atinde Felak suresi, üçüncü rek’atinda da Nâs suresini okumak mekruh olmaz.
Rabbim (c.c.) cümlemizden razı olsun.