Selamün aleyküm.

Hocam sorum şu: Altın alım satımında kredi kartı, vade, taksit caiz olur mu? Mezhepler arasında görüş farklılıkları var mı? Teşekkür ederim.

 

*******

Ve aleyküm selâm.

Taksit yaptırarak veya kredi kartından çektirerek taksitle altın almak, Hanefî âlimlerin çoğunluğunun görüşüne nazaran kesinlikle câiz olmaz. Çünkü sarf yani altın veya döviz bozdurma işlemlerinde “yeden bi yedin” yani her iki tarafın da peşin olması/alıp vermesi gerekir.

Paraların yani altının altın veya başka geçerli bir para (TL, Dolar, Euro, Gümüş vb.) olarak satılmasına, değiştirilmesine sarf; bu işi yapana da sarraf denir. Sarf muamelelerinde şu üç şartın bulunması gerekir:

1. Satıcı ile alıcı bir arada bulunarak “icab” yani teklif ve “kabul”de bulunmaları.

2. Satıcı ile müşteri, birbirinden bedenen ayrılmadan önce iki bedeli, yani satılan şey ile karşılığı el ile veya cebe bırakmak gibi bir şekilde teslim almalıdırlar. Teslim almadan ayrılırlarsa faiz meydana geleceğinden satış fâsid olur. Yalnız iki bedelin teslim alınması için hazırlanması yeterli değildir.

3. Satış muamelesinde muhayyerlik (serbestlik) şartı ve te'cil yani veresiye bulunmamalıdır. Çünkü bunlar, ayrılmadan önce teslim almaya mânidir. Bunlar ile akit fâsid olur.

Bundan dolayı mesela altın veya gümüş ile süslenmiş bir kılıcı veya bir levhayı, veresiye olarak ne altın ile ve ne de gümüş ile satmak câiz değildir. Çünkü bu satış, bunlardaki ziynet makamında bulunan altın veya gümüş hakkında bir bey’-i sarf demektir. Sarfta ise vadeli olmak câiz değildir. Bu vâde, akdi fâsid kılar.

Bir sarf satışının sahih olabilmesi için bu üç şartın mutlaka bulunması gerekir. Bulunmazsa faiz meydana geleceğinden satış fâsid olur. Bu kısa izahattan anlaşıldı ki: Altın, gümüş ve döviz alım-satımlarında vere-siye satış câiz değildir. Mutlaka peşin olması gerekir. [Alemgir, el-Fetâva'1-Hindiyye, 3, 217-218, 524] 

Fakat taksit yaptırmadan “tek çekim” dediğiniz usûlde para aynı anda satıcının hesabına geçiyorsa, bu şekilde bir alış-veriş câizdir.

Satın alan şahsın bu miktarı hesap kesim sonrası ödeyecek olması bunu değiştirmez. Çünkü burada banka kişi adına ödeme yapmaktadır.

***

Meselenin bir başka açıdan izahı

Kâğıt para, semen ve para olmakla beraber, altın ve gümüş hükmünde olup olmadığı hakkında ihtilâf vardır. Şafiî mezhebine mensup birçok âlime göre, biri peşin diğeri vadeli olmak üzere kâğıt paranın altın veya gümüş ile satılması câizdir.

Hanefi mezhebine göre ise ihtilaflıdır. Ulemânın büyük bir kısmı "Altın ve gümüş hükmünde olduğundan altın, kâğıt para ile satılırsa, her ikisi peşin olması gerekir. Altın peşin, kâğıt para vadeli olursa câiz değildir. Altın ve gümüş birbiriyle satıldığı gibi." diyorlar. Diğer bazılarına göre: Yukarıda geçtiği üzere, kâğıt para, altın ve gümüş hükmünde olmadığından altın, vâde ile satılırsa câizdir. [İbn Âbidin, 4, 184] Demek ki “altını vâde ile satmak câizdir”, diyenler olduğu için onlara göre de hareket edilebilir. [Halil Günenç, Günümüz Meselelerine Fetvalar, 1, 360]

Altını vadeli satmak câizdir diyenlere göre, haliyle altını kredi kartıyla satmak da câiz olur.

***

S o n u ç

Hanefî ulemâsının çoğunluğuna göre, altını veresiye almak-satmak câiz değildir. Rasûlullah Efendimiz (s.a.v.) altın alım satımının peşin olmasını ve altının derhal teslim alınmasını şart koşmuştur. Tarih sahnesi, alım-satım görüntüsü adı altında nice faiz yollarının ortaya çıkmasının örnekleri ile doludur. 

Bu yüzden kredi kartı ile altın alım-satımı faize bulaşma tehlikesi olduğu için câiz değildir. Mesela kişi 5.000 liralık altını ayda 500 lira ödemek kaydıyla 10 eşit taksitle alıp aynı kişiye peşin 4.500 liraya satabilir. Bu durumda 4.500 lira almış ama, 5.000 lira borçlanmış olur ki, bu da faizli bir muâmele olur.

• Önceki
• Sonraki