Zekât'a dair soru
Halis ECE tarafından yazıldı.
Slm. Aleykum.
Ablama borç para verdim. Bir kızı var üniversiteye hazırlık yapıyor. Alacağım borcun bir kısmını zekâta niyet ederek kızına ver deyip borçtan düşebilir miyim? Misal: 3000 TL alacağım var. Ablama diyeceğim ki: 2000 TL'si yeğenime hediyem olsun. Ben de içimden zekât maksadını niyet edeceğim. İkinci sorum: abimin kızı (15 yaşında) kapanmayı düşünüyor. Bende tesettür kıyafeti için zekât'tan düşme niyetiyle para versem zekâttan düşebilir miyim? Abime şunu söyledim: Al şu 200 TL'yi yeğenime ver, bununla tesettür kıyafetini alsın, benim hediyem olsun kendisine. Verirken zekât niyetiyle verdim. Hizmetlerinizi Allah kabul etsin!
*******
Ve aleyküm selam.
1) Hanefi mezhebine göre alacak zekâta sayılamaz; çünkü zekât verirken, paranın, sahibinin mülkiyetinde olması ve zekât niyetiyle vermesi gerekir. Amellerin hükmü niyete bağlıdır malumunuz. Bu açıdan en güzeli alacaklının borçluya zekâtını vermesi, borçlunun da alacaklıya borcunu ödemesidir. Fakat bunu bir şart olarak ileri sürmek doğru olmaz. Yani zekât vermekle yükümlü olan kimse, borçlusu bulunan bir muhtaca, “bana olan borcunu vereceksen sana zekât veririm” diyerek zekât verirse caiz olmaz.
Ancak şart koşmadan her iki taraf bunu niyet ederlerse, verilen şey zekât sayıldığı gibi borç da kapanmış olur. Hatta borçlu olan kimse alacaklıya, “benim durumum müsait değildir, bana zekât verirsen ben de senin borcunu kapatırım” dese, o da verse yine caizdir. Çünkü şartlı olarak verilmemiştir, bu bir tekliftir.
Meselenin bu özelliğinden dolayı borçludaki parayı zekâta saymak için borçluya önce zekât vermeli, sonra da alacağını hemen arkasından istemeli… diyenler olduğu gibi, borçlu borç para bulup borcunu ödemeli, ödediği borçtan da kendisine hemen zekât verilerek yaptığı borçtan kurtarılmalı… diyenler de vardır. Geçmişteki uygulamalar da böyle olmuştur. Batık parayı zekâta sayar duruma düşmemek ve fıkıhtaki temlik şartını da uygulamış olmak için buna gerek görülmüştür.
2) Zekâtı fakire verirken veya zekât için bir mal ayırırken bunun zekât olduğunu kalp ile niyet etmek icap eder. Dil ile söylenmesi gerekmez. Öyle ki, bir malı fakire zekât niyeti ile verirken, bunun bir bağış-hibe veya hediye ya da bir borç olarak verildiğini dil ile söylemek zekata engel değildir. Bunun bir mahzuru olmaz.
Güzel dualarınıza sınırsız "amin"ler... Mukabil hayır-dualar...