Selamün aleyküm hocam. Bir sorum olacaktı; bir kadın, eniştesi ve ablasıyla birlikte hacca veya umreye gidebilir mi? Büşra Nefise Kalyoncu - Ankara

*******

Ve aleyküm selam kardeşim;

Enişte mahrem akraba olmadığı için bunlarla yalnız kalmak (halvet) caiz olmadığı gibi, sefer ölçülerine giren uzun yola gitmek de caiz değildir.

Ebû Said el-Hudrî’nin (r.a.) rivayetine göre Rasûlullah (s.s.v.) şöyle buyurmuştur: 

“Allah’a ve âhiret gününe iman eden bir kadının, beraberinde babası veya oğlu yahut kocası veya kardeşi yahut nikâhı haram olan biri olmaksızın, üç gün veya daha fazla süren bir yolculuğa çıkması helâl değildir.” [Müslim, Sahih, Hacc, 423]

Bu ve benzeri hadislerin şerhinde muhaddisler şu açıklamayı yaparlar: 

Hanefi âlimlerine (rahımehumullah) göre, bir kadın beraberinde kocası veya mahremi olan bir erkek bulunmadığı halde üç günlük veya daha fazla mesafeye yolculuk edemez. Fakat bundan az mesafeye beraberinde bunlardan kimse olmaksızın yolculuk etmesi caizdir. Hidaye’de de, kadının yanında mahremi olmadan yolculuk müddetinden az olan mesafeye gitmesinin mubah olduğu kayıtlıdır. [Bkz. İbn Mâce (Terc.), 8, 69; Mubârekfûrî, Tuhfetü’l-Ahvezî, 4, 332]

İmam Aynî (rh.) bu mevzuda şu sual ve cevaba da yer verir:

Sual- Eğer dersen: Hz. Âişe (r.anha ), yanında mahremi olmadan yolculuğa çıkmıştır. Ulemâdan bir cemaat, bunu delil olarak getirerek kadının yanında mahremi olmadan tek başına yolculuğa çıkabileceğini söylemişlerdir.

Cevap- Ben de derim ki: “Hz. Âişe (r.anha) bütün mü’minlerin annesi olduğundan o herkese mahremdi. Kiminle yolculuğa çıkarsa ona mahrem oluyordu. Diğer kadınlar için bu hüküm geçerli olmaz. Bu cevap İmam Ebû Hanife’ye (rh.) aittir.” [Aynî, Umdetü’l-Karî Şerhu Sahîhi'l-Buhârî , 7, 128] 

Bütün bu rivayet ve nakillerden anlaşıldığına göre bir hanım, dinen üç günlük bir mesafe olan 90 kilometrelik yola, yanında kocası veya babası, kardeşi, oğlu, amcası ve dayısı gibi mahremleri olmadan çıkamaz, caiz değildir. Fakat bundan az bir mesafeye yanında kimse olmadan da çıkabilmektedir. İmam Evzaî ve İmam Ebu’l-Leys’in (rahımehumallah) içtihadlarına esas kabul ettikleri bir günlük yola hanımın yanında mahremi bulunmadan çıkmaması hadisi, [Bkz. Müslim, Sahih, Hacc, 421; Tirmizî, Sünen, Radâ, 14] ihtiyat bakımından daha da önem taşımaktadır.

Ancak mecburi bir ihtiyaç olunca, mesela mahrem kimse bulamayıp sefere de çıkmak zarureti hasıl olunca, yanında mahrem erkekleri bulunan sâliha hanımlarla beraber yolculuk etmek caiz olur. Yani enişteniz ve ablanızla birlikte böyle bir yolculuğa çıkabilirsiniz. Fakat umreye gitmek caiz olmaz; çünkü umre bir zaruret-mecburiyet  değildir. Ayrıca söz konusu zaruri-mecburi seyahatlerde de, fâsık akraba yerine, sâlih olan yabancılar tercih edilmelidir. 

• Önceki
• Sonraki