Cenaze olduğunda tesbihlerin terki meselesi
Halis ECE tarafından yazıldı.Selamün aleyküm, hocam Camilerde cenaze olduğunda namaz sonundaki Tesbihler terk edilmekte, buna karşılık bir kısım gereksiz konuşmalar, nutuklar ve merasimler gibi bahanelerle cenazenin defni bi hayli geciktirilmektedir. Namazın Tesbihatını terk etmek illa da gerekir mi? Yavuz Selim Değirmenci - İstanbul
*******
Ve aleyküm selam.
Bilindiği gibi ölüm vâki olunca kişinin üzerine cenaze namazı kılmak farzdır. Bir an evvel namazını kılıp mevtâyı defnetmek için acele etmek de sünnettir. Dinimizde acele edilmesi gereken hususlar vardır, bu da onlardan biridir. Nitekim Hz. Ali’den (r.a.) gelen bir rivayet şöyledir:
Rasûlullah Efendimiz (s.a.v.) bana şu tenbihte bulundu: “Ey Ali, üç şey vardır ki, sakın onları geciktirme:
1. Vakti girince namaz, (hemen kıl!)
2. Hazır olunca cenaze, (hemen defnet!)
3. Kendisine denk birini bulduğun bekâr kadın, (hemen evlendir!) [Tirmizî, Sünen, Salât, 127, Hadis no: 171] Bu mevzuda detaylı bilgi için bkz. http://www.halisece.com/sorulara-cevaplar/1519-fitri-sunnetler-acele-edilmesi-gereken-ameller-ve-tecessus.html
Sadedinde olduğumuz meseleyle ilgili olarak da Rasûl-i Zîşân (s.a.v.) Talha bin Beraa (r.a.) hakkında şöyle buyurmuşlardır:
"Vefât ettiğinde, cenaze namazını kılmak için bana haber veriniz. Bu hususta geç kalmayınız. Bir Müslümanın cenazesi, aile efradı arasında bekletilmesi doğru (ve uygun bir davranış) değildir / muvafık olmaz." [Ebû Davûd rivayet etmiştir. Bkz. İbn Âbidîn, Reddü’l-Muhtâr, l, 572]
Görüldüğü üzere teçhiz-tekfin ve defin hususunda acele etmek sünnettir. Ama bunun mânâsı; âdâbına riayet etmeden yalap-şalap abdest almak, erkânına dikkat etmeden alelacele vakit namazını kılmak, sonra tesbih ve duayı terk etmek demek değildir. Bundan maksat gerekli olmadığı halde onu bekletmektir. Bu sebeple namazın tesbih ve sünnet olan zikrini terk etmek sünnet olamaz, belki tehir edilebilir. Daha sonra mutlaka çekilmelidir. Çünkü namazın akabindeki zikir, tesbih ve dua her zaman için sünnettir. Rasûl-i Ekrem (s.a.v.) Efendimiz cenaze olduğu zaman bunları terk ediniz buyurmamıştır. Her ne kadar bunlar farz veya vacip olmadığı için terkinden dolayı günaha girilmiş olmasa da, sevabından mahrumuyet söz konusudur.
Evet, cenazeyi defin hususunda acele etmek gerektiğinden dolayı böyle yapılabilir, tesbihler terk değil ama tehir edilebilir ve uygulama da zaten bu yöndedir. Zira tesbihatın çekilmesi sünnet, cenaze namazının edası ise farzdır; onu öne almak icap eder. Tesbihi ise, biraz önce de hatırlattığımız gibi, kişinin daha sonra kendi kendine çekmesi de mümkündür; hatta bunu ihmâl etmemeli, ecrinden-mükâfatından mahrum kalmamak için mutlaka çekmeye gayret etmelidir. Tesbihlerin fazileti hakkında bkz.