“Bid'atler Karşısında Kitap ve Sünnete Bağlılıkta Yöntem”

Selamun aleykum Değerli Hocam, bu eser güvenilir midir? okunabilir mi? İmam Şatıbi, el- i'tisam, Bid'atler Karşısında Kitap ve Sünnete Bağlılıkta Yöntem. Emre Karkar

*******

Ve aleyküm selam.

Asıl adı, İbrahim bin Musa bin Muhammed. Künyesi ise Ebu İshak olan Şâtıbî, Hicri 720 yılında Endülüs’te, Gırnata’ya bağlı Şâtıbe şehrinde dünyaya gelmiştir. Doğduğu yere nisetle Şâtıbî diye bilinir.

İlahiyatçı bir yazarımız onu överek, “8’inci yüzyılda bir ıslahatçı (reformcu)” diye tanıtmaktadır. Herhalde bu sözün üzerine ayrıca bir değrelendirme yapmaya lüzum yoktur. Meramın anlaşılmış olması gerekir.

Malum olduğu üzere İslâm’ın reforma ihtiyacı yoktur. Zira Hıristiyanlık gibi bir deformasyona uğramamıştır. Dolayısiyle İslâm’da ıslâhat/reform adına ortaya çıkanlar, daha çok reformla değil deformla meşgul olmuşlardır.

Söz konusu kişi, daha çok el-Muvafakat ve sözünü ettiğiniz el-İ’tisâm isimli eserleriyle tanınır. Kaleme aldığı kitaplarıyla kendince İslâm’da ıslahat (!) çalışmalarını sürdürmüş… “Bid'atler Karşısında Kitap ve Sünnete Bağlılıkta Yöntem” ser-levhası altında bid’atin sınırlarını alabildiğine genişleterek bir çok sünneti bid’atten kabul etmiş… Dolayısiyle pek çok Ehl-i Sünnet Müslim ve mutasavvıflarını ehl-i bid’atten saymış… Bu alanda âdeta İbn Teymiye ve avaneleriyle ile müsabakaya girişmiş… Kısacası günümüzdeki Vehhabilerin bozuk itikadlarına muadil tehlikeli bir yol çizmiştir.

O bakımdan;

İslâmi ilimlerde, bahusus usûl-i fıkıh sahasında temeliniz sağlamsa, mutemet bir eser niyet ve düşüncesiyle olmayıp pasif bir okuyucu olarak değil de, münekkit bir tarzla okuyabilirsiniz. Yoksa okumanızda bir fayda olmayacağı gibi, aksine manevi dünyanızda telafisi güç zararlar tevlid edebilir.

***

Ayrıca mûmâileyhi, yine Endülüslü olan Ehl-i Sünnet’in büyük kıraat âlimlerinden, amelde Şâfiî mezhebine mensup İmam Şâtıbî (rh.) ile karıştırmamak lazım. O da Şâtıbî diye anılır. Fakat onun ismi, Kâsım bin Fîrruh bin Ebi’l-Kâsım Halef bin Ahmed eş-Şâtıbî, er-Ruaynî, el-Endülüsî’dir. Ebû Muhammed ve Ebu’l-Kâsım diye iki künyesi vardır. Babasının ismi olan Fîrruh, Endülüs dilinde “Demirci” demektir. Hicrî 538 / m. 1143 senesinde, Endülüs’te bir kasaba olan Şâtıbe’de doğdu. 590 / 1194 senesi Cemâzi’l-âhır ayının yirmi sekizinci günü, Kâhire’de vefât etti. Kabri, Kurâfe mezarlığındadır. (Rahmetullahi aleyh)

Bu zatın eserleri arasında el-İ’tisâm nâm bir kitap da yoktur. Kendisi mutemet, eserleri de güvenle okunup istifade edilebilir. Lakin her terceme gibi, onun kitaplarının çevirilerini de dikkatli ve mümkünse -gereken yerlerde- Arapça aslı ile karşılaştırarak okumakta yarar vardır. Keza anlamakta zorlandığınız yerleri/bahisleri, diğer Ehl-i Sünnet âlim ve mutasavvıflarının eserlerinden karşılaştırarak meseleleri telif yoluna gitmek isabetli olur.